Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος: η υλοποίηση ενός οράματος παρά θιν' αλός

Άποψη της Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης, της Εθνικής Λυρικής σκηνής και το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος. Όλα αυτά δημιουργήθηκαν σε έναν επίπεδο και υποβαθμισμένο τόπο, εκεί που μέχρι κάποια χρόνια πριν στεγαζόταν ο Ιππόδρομος, κάνοντας την περιοχή ακόμη πιο προβληματική. Ποιος θα φανταζόταν ότι το ελώδες και δυσώδες αυτό τμήμα του Δήμου Καλλιθέας θα εξελισσόταν σε ένα θαύμα; Γιατί από τον Αύγουστο του 2016, δέκα χρόνια μετά την ανακοίνωση του οράματος και της εκπόνησης του έργου, το Κέντρο Πολιτισμού άνοιξε επίσημα τις πόρτες του για το κοινό. 

Το φυσικό φως δίνει μια άλλη διάσταση στον χώρο της Εθνικής Βιβλιοθήκης 

Σήμερα ο κόσμος απολαμβάνει αυτό το τόσο λειτουργικό Πάρκο και τα μοντέρνα και φιλικά στο περιβάλλον κτίρια της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Το Πάρκο έχει μια ανηφορική κλίση συνεχίζοντας με τα πράσινα δώματα πάνω από τα κτίρια. Με τα χώματα που προέκυψαν από τις εκσκαφές των υπογείων δημιουργήθηκε λόφος  που φέρνει την όλη κατασκευή στα 32 περίπου μέτρα από την επιφάνεια τυ εδάφους. Στην κορυφή του υψώνεται ο εντυπωσιακός γυάλινος Φάρος με πανοραμική θέα του Σαρωνικού από τη μία, της Αθήνας από την άλλη. Πάνω απο τον Φάρο υψώνεται ένα μεταλλικό στέγαστρο, το οποίο αποτελείται από φωτοβολταϊκά πάνελ και δίνει την εντύπωση ότι αιωρείται εξασφαλίζοντας παράλληλα την εξοικονόμηση ενέργειας. Τον ίδιο σκοπό εξάλλου επιτελούν και τα πράσινα δώματα, χώροι πάνω από τη στέγη της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, της Εθνικής Βιβλιοθήκης και του πάρκινγκ, που δημιουργούν συνθήκες δροσισμού το καλοκαίρι και θέρμανσης τον χειμώνα, όπως και την καλύτερη διαχείρηση των όμβριων υδάτων.
Η εποπτεία του χώρου του Πάρκου από τόσο ψηλά εντυπωσιάζει. Όλα είναι φυτεμένα, προσεγμένα, περιποιημένα. Περιδιαβαίνοντας αυτόν τον χώρο αναψυχής, το μάτι σταματάει στον λαβύρινθο, που είναι επίπεδος και όχι σαν αυτούς που συναντάμε σε αγγλικές επαύλεις.

Η κατατοπιστική ταμπέλα ενημερώνει τον επισκέπτη ότι ο λαβύρινθος είναι μέσο για να γνωρίσει κανείς τον εαυτό του και όχι για να χαθεί. Πιο κάτω, το ξέφωτο καλεί μικρούς και μεγάλους να χαλαρώσουν, να παίξουν ή και να ασκηθούν. Οι κούνιες, η τσουλήθρα, τα ζωάκια της παιδικής χαράς είναι ξύλινα, άλλη μια οικολογική καινοτομία.

Οι πίδακες νερού δεν υπάρχει περίπτωση να αφήσουν κανέναν αδιάφορο. Τους πιο ζεστούς μήνες, πολλοί είναι αυτοί που ξυπόλυτοι τρέχουν ανέμελα ανάμεσά τους.  Λίγο πιο πέρα υπάρχουν μεγάλες σκακιέρες εδάφους και μικρότερες επιτραπέζιες, για όσους θέλουν να ακονίσουν το μυαλό τους κάτω από τα σκιερά δέντρα.

Και φυσικά δεν θα μπορούσα να παραλείψω το Κανάλι, με μήκος 400 μέτρα και πλάτος 30, όπου μπορεί κανείς να επιδοθεί σε ιστιοπλοΐα ή καγιάκ.

Κάθε γωνιά του Πάρκου κρύβει μία έκπληξη, αλλά τι έκπληξη θα ήταν αν σας τα έλεγα όλα από εδώ; Στην πρώτη ευκαιρία επισκεφτείτε το Κέντρο  Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Νομίζω πως ο καθένας θα βρει κάτι που θα τον συναρπάσει εκεί.
Υ.Γ. Μην παραλείψετε να δείτε το ασημένιο κύπελλο που ο Σπύρος Λούης κατέκτησε ως νικητής του Μαραθωνίου στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα, το 1896. Το ίδρυμα "Σταύρος Νιάρχος" πλειοδότησε στη δημοπρασία του οίκου Κρίστις και πλέον το κύπελλο εκτίθεται μόνιμα στο ΚΠΙΣΝ και ο κάθε επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να το θαυμάσει μαθαίνοντας παράλληλα και την ιστορία του. 

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: ο θεματοφύλακας ενός μακρινού παρελθόντος (γ΄μέρος)

Το μεγαλύτερο μέρος του πρώτου ορόφου του μουσείου καταλαμβάνουν οι συλλογές των αγγείων, καλύπτοντας το χρονικό διάστημα από τον 11ο μέχρι τον 4ο π.Χ. αιώνα. Εδώ θα κάνω μνεία σε κάτι που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση και αυτό είναι τα αγγεία από το Καβείριο, που διακρίνονται για τη ζωντάνια και τη χιουμοριστική διάθεση που αποπνέουν, όπως το ρυτό της φωτογραφίας, σε σχήμα κεφαλής όνου. Στο ιερό του Καβειρίου της Θήβας τελούνταν μυστηριακές τελετές αλλά και διαβατήριες, δηλαδή ιεροπραξίες μύησης που σηματοδοτούσαν το πέρασμα από την παιδική ηλικία στην εφηβεία ή από την εφηβεία στην ενηλικίωση. 

Μια μικρή αίθουσα φιλοξενεί τις Κυπριακές αρχαιότητες. Η συλλογή αριθμεί γύρω στα 850 έργα και καλύπτει εποχές από την Πρώιμη Χαλκοκρατία (γύρω στο 2500 π.Χ.) έως τα Ρωμαϊκά χρόνια (4ος μ.Χ. αιώνας). Εντυπωσιακά τα πήλινα γυναικεία ειδώλια με πτηνόμορφο πρόσωπο, όπου στα δυσανάλογα μεγάλα αυτιά τους κρέμονται δύο σειρές ενωτίων σε σχήμα κρίκων (1450-1200 π.Χ.) Τα ειδώλια με το πτηνόμορφο πρόσωπο αντιγράφουν συριακά πρότυπα προγενέστερης περιόδου. Ολοζώντανα ζωόμορφα αγγεία σε σχήμα πραγματικών ή φανταστικών ζώων μοιάζουν παραμυθένια, ενώ οι διάτρητες αποφύσεις στη ράχη τους δηλώνουν την πρακτική τους φύση. Οι εξαιρετικές πρόχοι, διακοσμημένες με γεωμετρικά θέματα, μοιάζουν να σου κλείνουν πονηρά το μάτι.
Στον πρώτο όροφο του μουσείου βρίσκεται και η συλλογή Βλαστού- Σερπιέρι. Ο Μιχαήλ Βλαστός είχε, παρότι αυτοδίδακτος, βαθιά αρχαιολογική παιδεία. Η επιθυμία του ήταν, μετά τον θάνατό του, να περιέλθει η συλλογή του στο Μουσείο, κάτι που έγινε το 1988. Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς; Τις λευκές ληκύθους, τα μυροδοχεία, τα αγγεία, τους ταφικούς πίνακες (πήλινες πλάκες που απεικόνιζαν νεκρικές παραστάσεις) του 5ου αιώνα π.Χ;  Τα γεωμετρικά αγγεία του 8ου π.X. αιώνα; Τα βάρη για τους αργαλειούς, τα προσωπεία της Μέδουσας, που έχουν τη σημασία αποτροπαϊκών, φυλακτικών συμβόλων, του 7ου π.Χ. αιώνα; Ή τα ειδώλια, τα αγγεία και τις κύλικες του 5ου π.Χ  αιώνα;
Δεν θα παρέλειπα βέβαια την εντυπωσιακότατη συλλογή Σταθάτου στο ισόγειο του μουσείου. Το χρυσό στεφάνι, τα ανάγλυφα της Αφροδίτης, τους δίσκους με τον Ηρακλή και την Αύγη, και τον Ηρακλή με τον Τρωΐλο, τις περίτεχνες ζώνες με τον Ηράκλειο κόμβο, τον χάλκινο ναΐσκο με τον Διόνυσο, τα διαδήματα, τα βραχιόλια σε σχήμα φιδιού, μα και ασημένια σκεύη, αγαλμάτια, το πάνω μέρος κρατήρα που απεικονίζει τη μάχη του Ηρακλή με τον Κύκνο, αλλά και τα διακρινόμενα από μια απλή αυστηρότητα αντικείμενα των βυζαντινών χρόνων.
Στο ισόγειο του μουσείου ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να γνωρίσει την Αρχαία Αίγυπτο, μπαίνοντας στην αίθουσα που στεγάζει τις Αιγυπτιακές αρχαιότητες. Εδώ θα θαυμάσει τις σαρκοφάγους και τα ταφικά αντικείμενα, μαθαίνοντας για τις δοξασίες αυτού του λαού, για τον οποίο είχε μεγάλη σημασία η μεταθανάτια ζωή. Δύο χαρακτηριστικά αντικείμενα είναι το ξύλινο ταφικό ομοίωμα εργαστηρίου παρασκευής μπύρας και τα απόκοσμα όμορφα πορτρέτα Φαγιούμ, που ζωγραφίζονται είτε απευθείας πάνω στο νεκρικό σεντόνι είτε πάνω σε λεπτά ξύλινα φύλλα, από κέδρο, έλατο, πεύκο, συκομουριά, φλαμουριά, κυπαρίσσι και η τεχνοτροπία τους είναι συγκερασμός του Αιγυπτιακού, του Ελληνικού και του Ρωμαϊκού πολιτισμού.
Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε την περιοδική έκθεση "Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου", μια έκθεση που αναδεικνύει τις όψεις της αισθητικής μέσα σε ετερογενή κοινωνικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα, από τη Νεολιθική περίοδο μέχρι την Ύστερη αρχαιότητα. Υποβλητικός φωτισμός πάνω σε μαγευτικά εκθέματα με τη συνοδεία της μουσικής του Βαγγέλη Παπαθανασίου και φυσικά θα έχετε την ευκαιρία να μυρίσετε το "ρόδο της Αφροδίτης" που η εταιρεία Κορρές έχει δημιουργήσει, ακολουθώντας την αρχαία οδό της αρωματοποιΐας, ειδικά για την έκθεση.

Βγαίνοντας από το μουσείο, ποιος μπορεί να αντισταθεί σε τόση ομορφιά και να μην απαθανατίσει τη στιγμή;

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: ο θεματοφύλακας ενός μακρινού παρελθόντος (β' μέρος)

Η συλλογή γλυπτικής καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του ισογείου στο Εθνικό Αρχαιολογικό μουσείο. Πρόκειται για γλυπτά που ανάγονται στις περιόδους της γλυπτικής των αρχαϊκών χρόνων (8ος-5ος π.Χ. αιώνας), των κλασσικών  (5ος και 4ος π.Χ. αιώνας), των ελληνιστικών (τέλος 4ου-1ος π.Χ. αιώνας) και των ρωμαϊκών (1ος π.Χ έως 5ος μ.Χ.). Καθώς ο επισκέπτης του μουσείου περιφέρεται ανάμεσα στις γλυπτές και ανάγλυφες μορφές, παρατηρεί την αλλαγή του ύφους και της νοοτροπίας της κάθε περιόδου. Η ίδρυση της πόλης-κράτους και η πληθυσμιακή σταθεροποίηση οδηγούν σε άλλες ανάγκες. Καθώς οι παλιοί ξύλινοι ναοί αντικαθίστανται από λίθινους, γεννιέται η ανάγκη διακόσμησής τους. Χαρακτηριστικά δείγματα οι κούροι και οι κόρες. Τα αγάλματα γίνονται όλο και πιο κομψά στην περίοδο που γνωρίζουμε σαν "χρυσό αιώνα του Περικλή". Η πρόθεση του γλύπτη είναι να εξιδανικεύσει το σώμα και να κάνει το έργο του να αποπνέει μια πνευματικότητα. Χαρακτηριστικό είναι το άγαλμα της Αθηνάς της Βαρβακείου, το οποίο, παρότι αντίγραφο του τρίτου μετά Χριστόν αιώνα, θεωρείται το πιστότερο και πληρέστερα σωζόμενο ως προς το πρωτότυπο που είχε κατασκευάσει ο Φειδίας και είχε τοποθετηθεί στον Παρθενώνα το 438 π.Χ. Εντυπωσιακός και ο χάλκινος Ποσειδώνας του Αρτεμισίου, που μοιάζει ολοζώντανος και επικεντρώνει όλα τα βλέμματα. Η θέση του περίοπτη, η σκούρα φιγούρα στο κέντρο της αίθουσας να περιστοιχίζεται από λευκές μαρμάρινες οπτασίες. 

Πέρα από τα αγάλματα και τα επιτύμβια, κομμάτια από αετώματα, όπως αυτό της επόμενης φωτογραφίας, δίνουν μια άλλη διάσταση. Από παριανό μάρμαρο, το σύμπλεγμα του ταύρου και του λιονταριού είναι σαν να πάλλεται. Καταπληκτικές οι λεπτομέρειές του καθώς στο δεξί κομμάτι το λιοντάρι φαίνεται να έχει αρπάξει την πίσω μεριά του ταύρου. (το αριστερό είναι γύψινο εκμαγείο, αντίγραφο του πρωτότυπου, που βρίσκεται στο Μητροπολιτικό μουσείο της Νέας Υόρκης).

Στην ελληνιστική εποχή επικρατεί ο ρεαλισμός και τα αγάλματα έχουν πιο εξατομικευμένα χαρακτηριστικά. Εντυπωσιακό το θεατρικό προσωπείο από πεντελικο μάρμαρο, του 2ου π.Χ. αιώνα, με τα εξεζητημένα  χαρακτηριστικά. Ταυτίζεται με τον τύπο του πρώτου δούλου της Νέας Κωμωδίας.
Πομπός έντονων συναισθημάτων και το βουκολικό "προσφυγάκι", μικρό άγαλμα παιδιού που φοράει κάπα και  σφίγγει έναν σκύλο στην αγκαλιά του. Είναι του 1ου π.Χ. αιώνα, βρέθηκε στο Γεροντικό της Νύσσας, στη Μικρά Ασία και μεταφέρθηκε στην Αθήνα το 1922 από τον αρχαιολόγο Κουρουνιώτη, που το ανέσκαψε.

Το μαρμάρινο σύμπλεγμα της Αφροδίτης με τον Πάνα και τον Έρωτα, προερχόμενο από τη Δήλο και χρονολογούμενο γύρω στο 100 π.Χ. έχει ακόμα διακριτά χρώματα σε αρκετά σημεία του. Η θεά Αφροδίτη προσπαθώντας να αποκρούσει την ερωτική επίθεση του Πάνα, τείνει απειλητικά το σανδάλι της, ενώ ο φτερωτός γιος της, ο Έρωτας, σπεύδει να τη συνδράμει.

 

 Θα μπορούσα να το κοιτάζω με τις ώρες. Όλα τα εκθέματα του μουσείου είναι έργα τέχνης, αυτό το συγκεγκριμένο γλυπτό όμως μού δημιούργησε πολύ έντονα συναισθήματα. Νομίζεις ότι η μορφή αναπνέει και απλά έχει αποκοιμηθεί, για να ξαποστάσει. Εκφραστικό, ρεαλιστικό έως την παραμικρή του λεπτομέρεια, αναπαριστάνει μια Μαινάδα που κοιμάται σε βραχώδη επιφάνεια, πάνω σε μια δορά πάνθηρα. Το άγαλμα διακοσμούσε προφανώς κάποια πολυτελή οικία και είναι χρονολογημένο γύρω στο 117-138 μ.Χ. Παρότι ανήκει στη ρωμαϊκή περίοδο, εκφράζει  μια κλασικιστική τάση. Σε αυτή την εποχή θα γνωρίσει ακμή η παραγωγή μαρμάρινων σαρκοφάγων όπως και τραπεζοφόρων (μαρμάρινα στηρίγματα τραπεζιών). Χαρακτηριστική η μαρμάρινη σαρκοφάγος που δεσπόζει επιβλητική στο αίθριο, στο υπόγειο  του μουσείου και χρονολογείται γύρω στο 150-175 μ.Χ. Στις δύο μακρές πλευρές της, απεικονίζονται από τη μια ο Διόνυσος, που υποβαστάζεται από Σάτυρο, και ερωτιδείς, που κρατούν σύμβολα των εποχών, ενώ στην άλλη ερωτιδέας, λιοντάρια, βουκράνια και γιρλάντες.

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: ο θεματοφύλακας ενός μακρινού παρελθόντος (α' μέρος)

Το εντυπωσιακό νεοκλασικό κτίριο που στεγάζει το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο  μαγνητίζει το βλέμμα.  Οικοδομήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και είναι το μεγαλύτερο μουσείο της Ελλάδας. Στεγάζει πέντε μόνιμες συλλογές και στις δεκάδες αίθουσες του ισογείου και του πρώτου ορόφου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να απολαύσει χιλιάδες εκθέματα. Αν θέλετε να το γνωρίσετε πραγματικά, αξίζει να αφιερώσετε μια ελεύθερη ημέρα σας.
Η περιήγηση στο ισόγειο ξεκινάει με την προϊστορική εποχή και τα πρώτα εκθέματα μας παραπέμπουν στην  Νεολιθική περίοδο (6500-3300 π.Χ.), σε μια εποχή όπου ο άνθρωπος αρχικά μένει σε καλύβες φτιαγμένες με ξύλινους πασάλους, λάσπη και άχυρα και δημιουργεί απλά χρηστικά αντικείμενα . Σταδιακά βελτιώνει την κατοικία του, δημιουργούνται οργανωμένοι οικισμοί, τα αντικείμενα που χρησιμοποιεί στην καθημερινότητά του γίνονται πιο επιτηδευμένα, σταθερά και ανθεκτικά. Το μεγαλύτερο μέρος των εκθεμάτων είναι κεραμικά, στην αρχή μονόχρωμα, μετά χρωματιστά, εγχάρακτα, μελανόμορφα, ερυθρόμορφα. Εδώ εκτίθεται και ο "Νεολιθικός θησαυρός", που απαρτίζεται από 70 χρυσά αντικείμενα της Νεολιθικής περιόδου.
Ακολουθούν ευρήματα της Εποχής του Χαλκού (3200-1100 π.Χ.), μιας περιόδου όπου αναπτύσσεται η μεταλλουργία και η ναυσιπλοΐα, εμφανίζονται τα πρώτα αστικά κέντρα, εξελίσσεται η χαλκουργία, δημιουργούνται αγροτικοί οικισμοί, ξεχωρίζουν τα κέντρα της Κρήτης, των Κυκλάδων και των Μυκηνών. Εδώ πρωτοστατούν τα πρωτοκυκλαδικά ειδώλια, συχνότερα όρθιες γυναικείες μορφές, σπανιότερα ανδρικές, τα οποία βρέθηκαν κυρίως σε τάφους, αντικείμενα μαγικά ή χρησιμοποιούμενα σε τελετουργίες ή ακόμα και ως παιχνίδια. Οι ανδρικές μορφές είναι συνήθως κυνηγοί, πολεμιστές ή μουσικοί, ενώ οι γυναικείες  είναι τροφοί, νύμφες ή κατά κύριο λόγο η θεά της γονιμότητας. Πόσο παράξενο φαντάζει να βλέπεις στις προθήκες αντικείμενα που έχουν βρεθεί σε μέρη που έχεις επισκεφτεί ή μέρη που έζησες. Τα παρατηρεις και προσπαθείς να αναπλάσεις μια άλλη, μακρινή εποχή. Κι είναι τόσο εντυπωσιακά όλα αυτά, πραγματικά έργα τέχνης. Ανάμεσα στα αγαπημένα μου εκθέματα: τα κεραμικά με την πλούσια φυτική διακόσμηση ή παραστάσεις πτηνών από τη Φυλακωπή της Μήλου, η πυξίδα από γκριζοπράσινο χλωριτικό σχιστόλιθο με τις εγχάρακτες σπείρες από τη Νάξο, τα τηγανόσχημα σκεύη απο τη Χαλανδριανή της Σύρου με διακόσμηση που απεικονίζει σύμβολα του ουρανού και της θάλασσας, το ειδώλιο γυναίκας με  διπλωμένα χέρια από τον Σπεδό της Νάξου.

Στην επόμενη αίθουσα εκτίθενται τα ευρήματα απο την ανασκαφή του Ταφικού Κύκλου Α των Μυκηνών, η οποία πραγματοποιήθηκε το 1876 από τον Ερρίκο Σλήμαν. Πολύτιμα αντικείμενα, κοσμήματα και σκεύη από ασήμι και χρυσό, ξίφη περίτεχνα διακοσμημένα, και ανάμεσά τους κάποια από λαζουρίτη, φαγεντιανή και αυγό στουθοκάμηλου, υλικά εισηγμένα, αποδεικνύοντας έτσι την ακμή του Μυκηναϊκού πολιτισμού. Ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός, λέει η παροιμία, εδώ όμως πραγματικά θαμπώνεσαι. Όσες φορές και να επισκεφτώ το Μουσείο, θα σταθώ λίγο περισσότερο σε αυτά τα κομψοτεχνήματα και πάντα τα ίδιο συναίσθημα βαθιάς συγκίνησης  θα με συνεπάρει.

Ξεχωρίζω όπως τα βλέπω στις φωτογραφίες που έχω τραβήξει:  το αργυρό ρυτό σε σχήμα κεφαλής ταύρου με χρυσά κέρατα και ρόδακα στο μέτωπο, τα τρία ζεύγη ιερών κόμβων από φαγεντιανή, τη χρυσή επένδυση βρέφους, που αποτελείται από πολλά μεμονωμένα ελάσματα, τα οποία κάλυπταν το πρόσωπο και το σώμα. 

Συγκινητικό είναι το τηλεγράφημα που έστειλε ο Σλήμαν στον βασιλιά Γεώργιο Α΄ στις 28 Νοεμβρίου του 1876, στο οποίο γράφει ότι αναγγέλλει με μεγάλη χαρά στη Μεγαλειότητά του ότι βρήκε τους τάφους του Αγαμέμνονα, της Κασάνδρας, του Ευρυμέδοντα και των συντρόφων τους, τους οποίους σκότωσε η Κλυταιμνήστρα μαζί με τον εραστή της, τον Αίγισθο, ότι στους τάφους βρέθηκε μεγάλος θησαυρός αρχαιολογικών αντικειμένων από καθαρό χρυσό, τα οποία αυτά μόνα τους μπορούν να γεμίσουν ένα μουσείο, που θα είναι το λαμπρότερο του κόσμου και  θα προσελκύει μυριάδες ξένων από κάθε χώρα και ότι ο ίδιος καμία απαίτηση δεν έχει πάνω στα αντικείμενα αυτά, τα οποία παραδίδει στην Ελλάδα. 

 Στις επόμενες προθήκες εκτίθενται κτερίσματα από τον Ταφικό Κύκλο Β΄. Η ανασκαφή έγινε από τους Ιωάννη Παπαδημητρίου και Γεώργιο Μυλωνά το 1952-1954. Και ακολουθούν αντικείμενα από την ανασκαφή των θολωτών τάφων που έγινε απο τον Χρήστο Τσούντα το 1887-1898.  Φυσικά δεν θα μπορούσα να παραβλέψω τα ευρήματα από την Τίρυνθα, την Πύλο και το Βαφειό Λακωνίας, όπως τον χάλκινο τρίποδα, τον χάλκινο ζυγό, που είχε πρακτική χρήση ή ως σύμβολο του ζυγίσματος της ψυχής στη μεταθανάτια ζωή, τις πινακίδες με τη γραμμική Β, καθώς και τα ειδώλια με τις γραμμώσεις. Στάθηκα λίγο παραπάνω στο χρυσό σφραγιστικό δαχτυλίδι, το μεγαλύτερο γνωστό στον Μυκηναϊκό κόσμο, το οδοντόφρακτο κράνος από δόντια κάπρου, το ελεφάντινο σκεύος-πυξίδα σε σχήμα πάπιας. Και φυσικά στα κοσμήματα, ασύλληπτης τέχνης.  

 Στο σημείο αυτό, καλό είναι να αφήσει κανείς το ισόγειο, για να επισκεφτεί τη συλλογή της Θήρας, στον πρώτο όροφο. Η αίθουσα έχει διακριτικό φωτισμό, που κάνει ακόμη πιο επιβλητικά και μυστηριακά τα εκθέματα. Κι εδώ δεν ξέρεις τι να πρωτοθαυμάσεις. Εντύπωση κάνουν τα κωνικά ρυτά , που είχαν και χρήση τελετουργική, για τις σπονδές, και πρακτική, ως χωνιά. Τα περισσότερα είχαν εισαχθεί απο τη Μινωϊκή Κρήτη, αλλά απομιμήσεις τους κατασκευάζονταν και στη Θήρα. Εξίσου εντυπωσιακές οι κύμβες, μακρόστενα ανοικτά δοχεία, άγνωστης χρήσης, που η διακόσμησή τους παραπέμπει στα μινωϊκά πρότυπα.
Φυσικά το υπερθέαμα της αίθουσας είναι οι τοιχογραφίες, που εντυπωσιάζουν με τα πρωτότυπα θέματά τους, την ελευθερία του σχεδιασμού τους και τα πλούσια χρώματά τους. Οι προϊστορικοί ζωγράφοι της Θήρας, με νήμα και αιχμηρό εργαλείο αποτύπωναν στο νωπό επίχρισμα του τοίχου το προσχέδιο της παράστασης. Τα ορυκτά χρώματα απέδιδαν το εκπληκτικό γαλάζιο, κίτρινο και σκούρο κόκκινο.

Η τοιχογραφία της άνοιξης είναι η μοναδική του Ακρωτηρίου της Θήρας που βρέθηκε ολόκληρη στη θέση της και κοσμούσε  τρεις τοίχους του ίδιου δωματίου. Απεικονίζει ένα βραχώδες τοπίο της Θήρας, όπου οι πλαγιές των βράχων καλύπτονται από προφυρούς κρίνους με κίτρινους στήμονες. Τα χελιδόνια προσθέτουν κίνηση στο τοπίο, ενώ συμβολικά απεικονίζουν την αναγέννηση της φύσης.

Αυτή η πόλη είναι πάντα ζωντανή

Μεσημεράκι Ιουλίου, Κυριακή, με ζέστη και μια Αθήνα άδεια σχεδόν. Ανηφορίζω τη Ζωσιμάδων με τα ατελείωτα σκαλάκια της παρατηρώντας τη γειτονιά που δεν έχει αλλάξει (αν εξαιρέσεις τα graffiti που αυξάνονται).
Ανεβαίνω τον λόφο του Στρέφη από το χωμάτινο μονοπάτι της αριστερής μεριάς. Η αλήθεια είναι ότι έχω να έρθω εδώ δέκα χρόνια και τα πεύκα μού μοιάζουν πιο καχεκτικά, όσο για τα σκουπίδια, δυστυχώς αυτά είναι υπερβολικά πολλά. Μέχρι να φτάσω στην κορυφή δεν έχω συναντήσει ψυχή ζώσα. Άδικος δεν είναι ο κόπος, γιατί η θέα είναι απολαυστική. Η Αθήνα στο πιάτο και απέναντί μου η Ακρόπολη. Κοιτάζω γύρω μου και προσπαθώ να φανταστώ το τοπίο, δύο αιώνες σχεδόν πίσω. Άγονος τόπος, ένα λατομείο, που γέμιζε τα πάντα κόκκινη σκόνη. Ο λόφος ανήκε στην οικογένεια Στρέφη και ο ένας αδελφός διαχειριζόταν το λατομείο. Ο άλλος ήταν αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού και το σπίτι του ήταν στους πρόποδες του λόφου. Η γυναίκα του δεινοπαθούσε γιατί το κοκκινόχωμα της λέρωνε την μπουγάδα. Κι έτσι ο αξιωματικός τράβηξε για τη Γεωπονική Σχολή, αγόρασε δέντρα και τα φύτεψε στον λόφο. Αυτό έγινε γύρω στο 1924. 
Με την πάροδο του χρόνου, ο λόφος πέρασε στα χέρια του Δήμου Αθηναίων. Κτίστηκε πέτρινο θεατράκι, δημιουργήθηκε ένα γήπεδο μπάσκετ, μια παιδική χαρά και ειδικό σύστημα υδροδότησης.

Η τελευταία δεκαετία αποδείχτηκε πολύ σκληρή για τον λόφο. Το σκουπίδι περισσεύει, τα δέντρα διψούν για νερό, το σύστημα ποτίσματος έχει καταστραφεί, αντίσκηνα έχουν εμφανιστεί, πέτρες (όπου δεν έχουν ρημάξει) δεν βλέπεις από τα graffiti. Υπάρχουν κάποιοι εγκαταλειμμένοι οικίσκοι, όπως αυτός της φωτο, όπου είναι ξαπλωμένη αμέριμνη μια γάτα. Τουλάχιστον το graffiti που τον καλύπτει είναι έργο τέχνης. 

 Κατηφορίζοντας από την άλλη μεριά του λόφου, άλλη μια πανοραμική εικόνα της Αθήνας, με θέα τον Λυκαβηττό αυτή τη φορά, να προβάλει ανάμεσα στα δέντρα. Όμορφο κάδρο μέσα στην ησυχία της ώρας.
Αφήνω πίσω μου τον  Στρέφη και κατεβαίνω τα σκαλιά για να ξαναδιασχίσω τα Εξάρχεια από την Εμμανουήλ Μπενάκη αυτή τη φορά. Και να που συνανατάω ξανά μια γάτα, αυτή τη φορά ζωγραφισμένη σε τοίχο, στη σκιά που χαρίζουν τα χωνάκια, τα μπλε γιασεμιά και η πικροδάφνη.

Καθώς συνεχίζω επί της Εμμανουήλ Μπενάκη περνώντας μέσα από την καρδιά των Εξαρχείων, η περιοχή έχει την εικόνα Δεκαπενταύγουστου. Αραιές παρέες εδώ κι εκεί, κι εγώ απολαμβάνω αυτή την σπάνια ηρεμία της ώρας, κοιτάζοντας παλιά σπίτια, εγκαταλειμμένα από χρόνια, δίπλα σε άχαρες πολυκατοικίες. Στενοχωριέμαι που οι τοίχοι είναι μωλωπισμένοι από graffiti, που μοιάζουν με μουτζούρες, χωρίς στην ουσία κανένα νόημα και ύφος. Τουλάχιστον το αναριχώμενο αγκαλιάζει στοργικά το λευκό κτίριο της δεξιάς φωτογραφίας, καθώς ούτε αυτό έχει γλυτώσει το γράψιμο στην κάτω μεριά της πρόσοψής του.

Στη διασταύρωση της Μπενάκη με την Κωλέττη, συναντάω το έργο του ΙΝΟ 'Wake up" και  φυσικά δεν μπορώ να αντισταθώ σε αυτή την καταπληκτική ασπρόμαυρη τοιχογραφία και να μην τη φωτογραφήσω. Ο ΙΝΟ είναι ένας εικαστικός καλλιτέχνης, που τα έργα του έχουν μεγάλη αναγνώριση και κατάφερε να περάσει ως και το κοινοβουλευτικό άδυτο, αφού έργο του κοσμεί την Κυπριακή Βουλή. 

Και να που φτάνω στην Ακαδημίας, έτοιμη να στρίψω δεξιά με κατεύθυνση την Ομόνοια. Μία ματιά στο κτίριο απέναντί μου με γεμίζει τη νοσταλγία μιας Αθήνας άλλων εποχών. Είναι το μέγαρο Σκαμπαβία που χρονολογείται από το 1920, με τον υπέροχο κυκλικό κλειστό του εξώστη, κόσμημα μέσα στο γκρίζο και το τσιμέντο, το καλύτερο δώρο αυτής της διαδρομής. Ναι, αυτή η πόλη είναι πάντα ζωντανή.