Μαρία Χίου: Στάχτη και πορφύρα

 

Πιστή και ακάματη στο ταξίδι της γραφής, η Μαρία Χίου πλουτίζει τα διαβάσματά μας με το νέο της μυθιστόρημα : «Στάχτη και πορφύρα» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Έξη.

Η Σεβαστή, έχοντας ξεπεράσει μια βαριά αρρώστια, γυρίζει στην οικογένειά της. Μισή κι αυτή, μισοί κι εκείνοι. Θα ξαναπάρει στα χέρια το παιδί της, αθώο κι όμως ήδη στιγματισμένο, ανάμεσα σε δυο Θεούς. Η Σεβαστή έχει κάνει κρίμα στα μάτια των ανθρώπων. Ερωτεύτηκε αλλόθρησκο και αυγάτισε την ντροπή φέρνοντας στον κόσμο το παιδί του. Μα δεν είναι το μόνο κακό στην Κωνσταντινούπολη των μέσων του προηγούμενου αιώνα. Μια παράξενη μυρωδιά πλανιέται στον αέρα κι είναι η οσμή του μίσους. Το μίσος του Μουράτ γίνεται συνολικό, μια ριπή που γίνεται ανεμοθύελλα και ξεριζώνει το σώμα μαζί με την ψυχή. Από την Πόλη στην Αθήνα, ο πλάνης Παρασκευάς-Τουρχάν-Γεώργιος αγωνίζεται να βρει το νόημα της ζωής του, η Σεβαστή αγόγγυστα υπομένει, ο Αποστόλης η Μαίρη, η Άννα, ο Σιδέρης βασανίζουν με τον εγωισμό τους, η Δώρα φέρνει δώρα Θεού, το χέρι της μοίρας ή μήπως το χέρι του Χριστόφορου θα δείξει τη λύτρωση για τον Τάκη, τον Σίμο και τον Εμρέ. Κι η Βάγια, απομονωμένη, ξέθωρη μέσα στο φάσμα του αυτισμού, ίσως η μόνη που νιώθει όλα όσα οι άλλοι παλεύουν να κατανοήσουν. Τα κόκκινα βουνά της Χάλκης, τα Χάλκινα παραμύθια, τα χάλκινα κουδούνια του Γεώργιου, και κάπου ανάμεσα ένα πολύτιμο βραχιόλι περνάει από το ένα χέρι στο άλλο, λες και οι Μοίρες το ύφαναν με την κλωστή της ρόκας τους. Κι είναι κι αυτά τα σύννεφα τα σταχτοκόκκινα, που κάνουν τον νου να σαστίζει, καθώς αναρωτιέται αν ο θάνατος είναι λήθη κι αρχή ξανά, σαν δράκου γέννα ή μήπως μόνο η Μπέρνα, μέσα στη γατίσια της γαλήνη, έχει την απάντηση για όλα αυτά, πως για να γίνονται σε αυτόν τον κόσμο, είναι καμωμένα σωστά;

Με έναν πλούτο λόγου, λυρισμό, και προτάσεις που από μόνες τους είναι ποιήματα, η συγγραφέας καταπιάνεται με ένα θέμα που απασχολούσε τον άνθρωπο από την αρχαιότητα: το μερτικό που ο καθένας μας έχει σε αυτή τη ζωή, κι αν του το ορίζει η μοίρα ή ο εαυτός του. Ακούμε συχνά: «Αυτός είναι άξιος της μοίρας του», «Της μοίρας τα γραμμένα», «Έχει η ζωή γυρίσματα» και δεκάδες άλλες εκφράσεις, ψήγματα της σοφίας του λαού ανά τους αιώνες. Μήπως ο καθένας μας δεν μπήκε στον πειρασμό να αναμασήσει κάτι από τα παραπάνω; Ακριβώς όπως οι ήρωες του μυθιστορήματος, που ψάχνουν να βρουν μια γωνιά να φυτέψουν την ελπίδα τους να ριζώσει, χωρίς να έχουν καταλάβει πως η αγάπη δεν  απαιτεί, γιατί τότε είναι λειψή, πως για την οργή που βγαίνει από μέσα μας δεν φταίμε παρά εμείς και μόνο και πως το ήθος είναι αυτό που καθορίζει τη ζωή μας, το δίκιο που είναι πάνω από τη Δικαιοσύνη.

Πλήθος θεμάτων υφαίνονται περίτεχνα μέσα στο μυθιστόρημα: η πίστη, η εμπιστοσύνη, η φιλία, η ομοφοβία, η διαφορετικότητα, η άνευ όρων αγάπη, τα στίγματα που η κοινωνία σαν ταμπέλες βάζει απαίδευτα, η κάθε είδους εξάρτηση. Η θεματολογία σε συνδυασμό με το ύφος της γραφής χαρίζει στον αναγνώστη την αίσθηση ότι βρίσκεται όπου και οι ήρωες, ακούει και βλέπει ό,τι διαδραματίζεται στις σελίδες του. Γιατί αυτό είναι και το ζητούμενο ενός καλού βιβλίου: να χαρίσει ταξίδια, που είναι ακόμα καλύτερα, αν δεν είναι άκοπα, να τελειώσουμε την ανάγνωση έχοντας γίνει μια στάλα καλύτεροι άνθρωποι, μια στάλα έστω πιο ειλικρινείς με τους άλλους, αλλά περισσότερο ίσως με εμάς τους ίδιους, μια καλή ευκαιρία να κοιτάξουμε τη μέρα που δύει και να μη δούμε μόνο τη στάχτη, αλλά και την πορφύρα.

Άλλα έργα της Μαρίας Χίου:

«Η σιωπή του ποταμού», «Χέρια γυμνά», «Ο κήπος της μοναξιάς».

Δημήτρης Νίκου: Το φιλί και το ταξίδι

 Με ένα εντυπωσιακό εξώφυλλο και έναν εξίσου εντυπωσιακό τίτλο, ο Δημήτρης Νίκου σκορπίζει στον ελεύθερο διαδικτυακό αέρα μια συλλογή  μικρών πεζών και ποιημάτων με θεματική της την ελευθερία του αισθήσεων.

Ασκήτεψε και δούλεψε, όπως μας λέει και ο ίδιος στον πρόλογο, και παρά τις δύσκολες συγκυρίες των καιρών, μια παλιά γραφομηχανή ήταν το έναυσμα να ταξιδέψουμε κι εμείς μαζί του και να οικειοποιηθούμε την πανδαισία χρωμάτων και αισθητικής απόλαυσης που αναβλύζει ο γραπτός του λόγος, καθώς τα λόγια είναι γύρη που ο συγγραφέας μάς προτρέπει να τα αφήσουμε σαν αυτή να σκορπίσουν και να ανθίσουν. Ένα περιβόλι γίνονται τα γραπτά του, ένα περιβόλι  που πλανιέται κάπου ανάμεσα στη γη και τον ουρανό, με λέξεις σαν πουλιά ελεύθερα, με λόγια που ριζώνουν, βγάζουν κλαδιά αγγίζοντας τα σύννεφα, πλησιάζοντας το Υπέρτατο. Και μέχρι να φτάσουμε εκεί, να έχουμε τολμήσει να προσεγγίσουμε αυτό που μας φοβίζει, να έχουμε καταφέρει να μετρήσουμε τον εαυτό μας, γιατί έτσι μπορούμε να γίνουμε πιο δυνατοί, να αφεθούμε στο να καταλάβουμε τη μαγεία γύρω μας, να κατανοήσουμε αυτό το δίστιχο από τις Πατρίδες του Κωστή Παλαμά:

“Πατρίδες! Αέρας, γη, νερό, φωτιά! Στοιχεία αχάλαστα, και αρχή και τέλος των πλασμάτων”

Κι αν πάλι κοιτάξεις τα σύννεφα, χάρτες θα δεις να σχηματίζονται δείχνοντάς σου τον δρόμο για άγνωστα, εξωτικά μέρη, κι αν αφήσεις το βλέμμα σου να αγκαλιάσει τη θάλασσα, δε θα δεις μόνο το απέραντο, μα θα διακρίνεις  κι εκείνη τη γραμμή που ενώνει γη και ουρανό, θα νιώσεις να βγαίνεις από τον εαυτό σου, μικρός εσύ, ένας κόκκος στη μαγεία του σύμπαντος.

Κι έπειτα σαν νιώσεις ελεύθερος, θα αφεθείς στην τρέλα και το θάνατο του έρωτα “δέρμα η ανάσα σου σε λόγια ψιθυριστά, μάτια μου, μάτια μου, σβήσε τη μέρα ξανά” Και μετά πάλι θα παραδώσεις τις αισθήσεις στην ψυχή, θα αφεθείς στο θαύμα της δημιουργίας: “ Πορεία αντίστροφη, πάω μπροστά γυρνώντας πίσω κι αρχίζω το ταξίδι απ’ την αρχή. Σε όσα με έφτιαξαν, σε όσα είμαι, μαζί με όλα που με αποτελούν, μαθαίνω αλλιώς να περπατώ και άλλη γλώσσα να μιλώ”.

Γεμάτα λυρισμό, αυτά τα ταξιδιάρικα κείμενα γίνονται αφορμή να βουτήξουμε στα βαθιά νερά της ύπαρξης και να εξερευνήσουμε τον εαυτό μας, τον κόσμο και τη μεταξύ τους σχέση. Μα γίνονται και εφαλτήριο αισθητικών απολαύσεων, σαν χάδι μέσα στην παγωνιά που κατευθύνει πειθήνια το αίμα. Διαβάζεις κι αφήνεσαι, κλείνεις τα μάτια σου κι ακούς τους χτύπους της καρδιάς σου, κι είναι σαν να ακούς ταυτόχρονα τους ήχους της γης, της θάλασσας και του ουρανού, καθώς τα πάντα ανασταίνονται κι ανασαίνουν γύρω σου, πάνω σου, μέσα σου, σαν ένας έρωτας απρόσμενος και ξαφνικός, “το φιλί και το ταξίδι, η ζωή”.

Θα ήταν δύσκολο να επιλέξω ανάμεσα στα κείμενα, από τα αγαπημένα μου όμως είναι το “Το ρεύμα του Τάγου”, μαγευτικό σαν ένα ηλιοβασίλεμα με μια ακόμα πιο μαγευτική περιγραφή της αίσθησης της παραίτησης ακούγοντας ένα μελαγχολικό, παθιασμένο φάντο. Δεν χορταίνω να το διαβάζω ξανά, τόσο επιτυχημένη είναι αυτή η χρονική και τοπική μετατόπιση που καταφέρνει κάθε φορά να με κάνει να νιώθω.

Η συλλογή “Το φιλί και το ταξίδι” κυκλοφορεί ελεύθερα σε ψηφιακή μορφή pdf από την Ανοικτή Βιβλιοθήκη.

 

Ο Δημήτρης Νίκου γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Έκανε σπουδές ηχοληψίας, αερομεταφορών και τουρισμού. Πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία με τη νουβέλα “Βόλτα στο φεγγάρι” (Ίαμβος, 2010). Ακολούθησαν: το μυθιστόρημα “Σημασία έχει μονάχα η ζωή” (Ωκεανός, 2013), το αφήγημα “Ονείρωξη” (Σαΐτα, 2014) που μεταφράστηκε και στα Γερμανικά. Συμμετείχε επίσης στις συλλογές “Tweet stories” (Ανοικτή Βιβλιοθήκη, 2012), “Ένα ταξίδι αλλιώς” (Σαΐτα, 2013), “Ιστορίες από ένα παγκάκι” (Σαΐτα, 2013) και στο συλλογικό μυθιστόρημα “Όσα ποτέ δεν είπαμε” (Ωκεανός, 2013).

Βασιλική Αποστολοπούλου-Αναστασίου: Οι άθλοι του Ηρακλή

 Ένα παραμύθι για μεγάλους ή όταν η πραγματικότητα μοιάζει με παραμύθι. Και σαν κάθε παραμύθι που σέβεται τον εαυτό του υπάρχει και η νεραϊδονονά, που δεν είναι άλλη από τη Βασιλική Αποστολοπούλου, τη γιατρό, συγγραφέα, μα πάνω από όλα τον άνθρωπο με ευαισθησίες, που δίνει απλόχερα αγάπη και φροντίδα.

Ποιος είναι όμως ο πρίγκιπας του παραμυθιού; Μην πάει το μυαλό σας στον Ηρακλή της μυθολογίας. Ο συνονόματός του είναι ένα υπέροχο, πανέξυπνο, αγαπησιάρικο και απαραίτητα σκανταλιάρικο τετράποδο, που η νεραϊδονονά Βασιλική βρήκε μικρούλι και φοβισμένο κουταβάκι. Δια στόματος Ηρακλή λοιπόν που αβίαστα αποκτά ανθρώπινη φωνή και σκέψεις, παρακολουθούμε τη ζωή του στο ζεστό σπιτικό που βρήκε και την ένταξή του σε μια μεγάλη οικογένεια με πολλά σκυλιά, γατιά και μια χελωνίτσα. Και φυσικά τις περιπέτειές του, που δεν είναι και λίγες.

Γραμμένο σαν ημερολόγιο, το βιβλιαράκι του Ηρακλή διαβάζεται μονορούφι, προκαλώντας μας τη συγκίνηση, το γέλιο, την τρυφερότητα, από την πρώτη μέχρι την τελευταία του σελίδα. Κι όταν φτάνουμε στο ποίημα του τέλους, νοερά ανοίγουμε όλη την αγκαλιά μας να δεχτούμε μέσα τον κάθε Ηρακλή αυτού του κόσμου, την κάθε παραπεταμένη ψυχούλα που το μόνο που ζητάει είναι τη στοργή και την αγάπη μας. Είναι γνωστό σε όλους μας εξάλλου, ακόμα κι όσους ποτέ δεν ασχολήθηκαν με κατοικίδια, ότι ο τετράποδος φίλος σου θα εκτιμήσει την αγάπη σου περισσότερο από το να του δώσεις να φάει ή να πιει. Τα ζώα έχουν ένστικτο και καταλαβαίνουν καλύτερα κι από τον πιο εξειδικευμένο ψυχολόγο έναν χαρακτήρα.

Διαβάστε τις αφηγήσεις του τρυφερού και σκανταλιάρη Ηρακλή που έχει τη σοφία που χαρακτηρίζει τους μικρούς και αθώους μόνο. Ο Ηρακλής είναι στην ουσία ένας ασυμβίβαστος επαναστάτης. Αν βλέπαμε τον κόσμο με τα μάτια του, πιστεύω ότι σίγουρα θα γινόμασταν καλύτεροι.

Πέρα από τη γλαφυρή αφήγηση, αυτό το ημερολόγιο γίνεται μια καλή ευκαιρία να ξανασκεφτούμε κι εμείς τα «ανώτερα» δίποδα αν είμαστε σωστοί ή λάθος. Γιατί όπως αναρωτιέται και ο Ηρακλής: Γιατί οι άνθρωποι ξεχωρίζουν τα μαύρα από τα άσπρα σκυλάκια; Τι πάει να πει να είσαι υιοθετημένος; Τι πάει να πει αδέσποτο και τόσα άλλα που καλό θα ήταν να μην ξεχνάμε.

Κι αν έχετε ακόμα απορίες, είμαι σίγουρη ότι ο Ηρακλής θα σας τις λύσει.

Ευχαριστώ τη Βασιλική Αποστολοπούλου για το πολύτιμο έργο της στη διάσωση, φροντίδα και περίθαλψη των αδέσποτων, μα την ευχαριστώ ακόμα περισσότερο, γιατί όλοι μας έχουμε ανάγκη από μια τρυφερή νότα στη ζωή μας.

Κι όπως είμαι σίγουρη θα σκέφτεται και ο ίδιος ο Ηρακλής: όταν η αγάπη περισσεύει, όλοι παίρνουμε το μερίδιό μας.

Η Βασιλική Αποστολοπούλου γεννήθηκε στη Βέροια. Σπούδασε και άσκησε την Ιατρική έως το 2013 οπότε και αφοσιώθηκε στη συγγραφή. Σήμερα μοιράζει τον χρόνο και την αγάπη της ανάμεσα στην οικογένειά της, τα αγαπημένα της τετράποδα και το γράψιμο. Έργα της: "Το βαλς μιας ζωής", "Ψηφίδες", "Φρίντα και Βικτώρια","Βουκαμβίλιες και γεράνια", "Η μετακόμιση των χρωμάτων", "Πάροδος Μουσών 9", "Αποτυπώματα", "Δωροθέα".