Χάρης Γαντζούδης: Τραύματα

Μου αρέσουν τα λόγια τα απλά και ουσιώδη. Μου αρέσουν οι ανεπιτήδευτοι άνθρωποι, αυτοί που αποφεύγουν τα στολίδια και τον βερμπαλισμό, που όταν έχουν κάτι να πουν, θα το πουν σταράτα, κι αν πάλι δεν έχουν, θα σιωπήσουν. Μου αρέσουν οι μικρές φόρμες και όσοι εργάζονται πάνω σε αυτές. Προσέξτε το ρήμα: “εργάζονται”. Αναφέρομαι σε όλους αυτούς τους επίμονους και ακάματους εργάτες της γραφής, που βλέπουν το έργο τους σαν ακόμα ένα κομμάτι του εαυτού τους. Κι αυτόν τον εαυτό μάς τον προσφέρουν απλόχερα, να κοιτάξουμε μέσα του, αλλά και να καθρεφτιστούμε.

Όλα τα παραπάνω τα βρήκα στον Χάρη Γαντζούδη. Και στη γραφή, αλλά και στον χαρακτήρα του. Είχα την χαρά και την τύχη να γνωρίσω τον λόγο του μέσα από τα σαράντα κύματα της λογοτεχνίας. Και χρησιμοποιώ αυτή την τόσο γνωστή φράση, για δύο λόγους. Κατά πρώτον, ο Χάρης Γαντζούδης έχει γράψει ποίηση, παιδικά έμμετρα και μη παραμύθια, νουβέλες, διηγήματα, μυθιστόρημα, θέατρο και άρθρα. Κατά δεύτερον, αποδείχτηκε πολύ άξιος καπετάνιος: σταθερή πορεία με στιβαρό χέρι στο τιμόνι του δικού του λογοτεχνικού πλεούμενου. Άνθρωπος χαμηλών τόνων, με εργατικότητα και υπομονή. Τα γραπτά του δημιουργήματα είναι η ανάσα του, αυτή που έκανε κι εμένα να ανασάνω, να ανασάνω βαθιά διαβάζοντας την πρόσφατη δουλειά του, τη συλλογή διηγημάτων “Τραύματα”. Τα διάβασα και τα απόλαυσα σαν ένα πολύ παλιό καλό κρασί που προορίζεται για εξαιρετικές περιπτώσεις. Δέκα ιστορίες που και μόνο η συντομία των τίτλων τους μού κίνησε την περιέργεια.

 Όταν θέλω να μιλήσω για συλλογές διηγημάτων, τις βλέπω συλλογικά και σε ελάχιστες περιπτώσεις κάνω ειδική αναφορά στο κάθε κομμάτι ξεχωριστά. Η συλλογή “Τραύματα” αξίζει μια ειδική αναφορά, γιατί θεωρώ ότι είναι χρήσιμο και για τον αναγνώστη αλλά και για όσους ξεκινούν τώρα το δικό τους ταξίδι της γραφής, να δουν πώς η γενίκευση βρίσκει εφαρμογή στα επί μέρους. Η ιδέα ή ο άξονας της συλλογής είναι οι τραυματικές εμπειρίες, σημάδια στο σώμα, το πνεύμα ή την ψυχή, εναλλακτικά ή και αθροιστικά, που βρίσκουν τόπο βολικό στο είναι μας και μας ακολουθούν όσο κι αν εμείς πιστεύουμε ή ισχυριζόμαστε ότι τα έχουμε αφήσει πίσω μας. Αυτή είναι η ιδέα του κάθε διηγήματος. Το τραύμα υπάρχει. Τι κάνει όμως ο εκάστοτε ήρωας; Δέκα ιστορίες, δέκα διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης ενός ανεξίτηλου σημαδιού.

Στη “Ρουτίνα” η ηρωίδα επιλέγει να χαθεί μέσα στην καθημερινότητά της, κλείνοντας τα μάτια στην απώλεια. Στις δύο λέξεις “Με αγωνία”, στην τελευταία παράγραφο, αποτυπώνεται όλη η ουσία του διηγήματος.

Στα “Τραύματα”, η ηρωίδα πιστεύει ότι έχει μαζέψει τα σκόρπια κομμάτια της ύπαρξής της μετά από έναν “εν αιθρία” χωρισμό. Παιχνίδια του μυαλού μπλέκονται με αυτά της καρδιάς σε ένα εμμονικό παιχνίδι όπου χαμένος είναι ο νικητής.

Στα “Γοβάκια” τα όνειρα συνθλίβονται κάτω από τα λεπτά τακούνια μιας γόβας στο χρώμα του ουρανού, και ο θάνατος είναι η λύση και η λήθη.

Στη “Λύση του γρίφου” οι τύψεις μπορεί να κρατήσουν όσο το σταμάτημα σε τρία φανάρια σε μια διαδρομή με αυτοκίνητο ή να μετουσιωθούν σε ένα διαρκές βασανιστήριο. Ή μήπως, ουδέν κρυπτόν, καθώς κάθε γρίφος έχει μία εν δυνάμει λύση;

Στο “View master”, η νοσταλγία ενός μοναδικού παιχνιδιού οδηγεί τον ήρωα στην απομόνωση, ίσως όμως και στο παραμύθι, αντίδοτο στην ασφυξία του τώρα και του τότε.

Στο “Καπνός”, η μαύρη αντάρα που σηκώνεται από τα αποκαΐδια θα λειτουργήσει σαν μέσο κάθαρσης για τον εξοστρακισμό, την άρνηση, την απομόνωση μιας ζωής.

Στην “Ευχή”, η παιδιάστικη επιθυμία παίρνει σάρκα και οστά καθώς η αποτίμηση δύο ζωών γίνεται στο ίδιο νόμισμα.

Στο “Ζωή στον αυτόματο” η ηρωίδα προσπαθεί να διαχειριστεί το τέλμα της οικογενειακής ευτυχίας. Σε ένα διαφορετικό ύφος από τα υπόλοιπα της συλλογής, χαριτωμένο και σκανδαλιάρικο ταυτόχρονα, με μια ηρωίδα που θυμίζει παιδί έτοιμο να κάνει τη μεγαλύτερη αλλά πιο συναρπαστική αταξία.

Στη “Θεατρίνα”, η ηρωίδα ονειρεύεται το θεατρικό σανίδι, ώσπου να συνειδητοποιήσει ότι η ίδια η ζωή είναι ένα απέραντο θέατρο με τους πιο απαιτητικούς ρόλους.

Στα “Πυροτεχνήματα”, σε μια θεατράλε απόδοση, η ενδόμυχη επιθυμία σκάει στον αέρα σαν τα πυροτεχνήματα που υποδέχονται τον ερχομό μιας νέας χρονιάς.

Ιδιαίτερης αισθητικής το εξώφυλλο, με την ανθρώπινη καρικατούρα στην άκρη ενός γκρεμού να κλίνει το κεφάλι στην κόκκινη γεμάτη συμβολισμούς θάλασσα. Την σύνθεσή του έκανε ο Αντώνης Γλυκός.

Την επιμέλεια έχει κάνει ο Δημήτρης Νίκου, βάζοντας την τελική πινελιά στον καμβά που απεικονίζει τα άδυτα της ψυχής.

 

Εργογραφία του Χάρη Γαντζούδη:

Οι πρώτες σελίδες, διηγήματα, Εκδόσεις Σαΐτα

Κύκλοι στη θάλασσα... και άλλες ιστορίες, διηγήματα, Εκδόσεις microstory.gr

Δικό μου, δικό μου, παραμύθι, Εκδόσεις microstory.gr

Για μια πόλη, νουβέλα, Εκδόσεις Bookstars

Μα δε θέλω αδερφάκι, παραμύθι, Εκδόσεις Bookstars

First pages, διηγήματα, Εκδόσεις Σαΐτα

Τα κενά... κι άλλα σκόρπια συναισθήματα, ποιήματα, Εκδόσεις τοβιβλιο

Σώματα, ποιήματα, Εκδόσεις Θράκα

Η απεργία των λαχανικών, παραμύθι, Εκδόσεις Σαΐτα

Ν´ αντέχω, ποιήματα, Εκδόσεις το ανώνυμο βιβλίο 

Ένα ψάρι που φοβάται τον βυθό, παραμύθι, Εκδόσεις Σαΐτα

Κλικ δευτερολέπτων, μικρά πεζά, Εκδόσεις Λέμβος

Ας κάνουμε απόψε ένα... παιδί, θέατρο, Εκδόσεις Όστρια

Ελεονόρα, μυθιστόρημα, Εκδόσεις Λέμβος

Τραύματα, διηγήματα, Εκδόσεις Λέμβος

Γνωρίστε τον συγγραφέα στο https://gantzoudisc.blogspot.com