Δημήτρης Ταλιάνης: Αμπελόεσσα γη

Ο Άμπελος ήταν ευνοούμενος του θεού Διονύσου. Λέγεται πως κάποτε που μάζευε σταφύλια ανεβασμένος σε ένα δέντρο, έπεσε και σκοτώθηκε. Θέλοντας να τον τιμήσει, ο Διόνυσος έδωσε το όνομά του στο φυτό που γεννά τον καρπό.

Η γη της αμπέλου, η αμπελόεσσα γη κατά τον Όμηρο, αποτέλεσε τη θεματογραφία της έκθεσης του Δημήτρη Ταλιάνη, καλλιτεχνικού φωτογράφου, που έλαβε χώρα στον πολυχώρο Black Duck στην Αθήνα από 1-11 Μαρτίου.

Τριάντα φωτογραφίες απεικονίζουν το όργωμα, κλάδεμα, ξεβλάστωμα, τον τρύγο, στο βορρά και το νότο της Ελλάδας, σε στεριά και νησιά, στη γη που η άμπελος καρποφόρησε από τα μέσα της τρίτης προ Χριστού χιλιετίας.

Όπως γράφει ο λογοτέχνης Πάνος Θεοδωρίδης τα κείμενα του οποίου συνοδεύουν τις φωτογραφίες, ο Δημήτρης Ταλιάνης παραμένει πιστός στην εξιστόρηση της σχέσης του ανθρώπινου εργόχειρου μέσα στο φυσικό τοπίο και μοναχικός μάστορας της χαμένης τέχνης του οπτικού σχολίου.

Είχα την τύχη να επισκεφτώ την έκθεση και φεύγοντας να με συνοδεύει η φωτεινότητα και φρεσκάδα που ανάβλυζαν οι φωτογραφίες και η όμορφη κουβέντα με τον δημιουργό τους που με ευγένεια και προθυμία μιλάει για τη θέση πίσω από το φακό. Φωτογραφίες ολοζώντανες, που καθώς τις κοιτάζεις από απόσταση, σου ψιθυρίζουν να έρθεις κοντά τους, να κάνεις ένα κι ακόμη ένα βήμα, νιώθεις έντονη την επιθυμία να μπεις στο κάδρο. Θέλεις να πατήσεις την οργωμένη γη, να χαθείς μέσα στο φωτεινό πράσινο των αμπελώνων, να ακουμπήσεις τα απογυμνωμένα κλαδιά και να τινάξεις τις στάλες της βροχής, να νιώσεις κι εσύ το χιόνι να λιώνει στα χέρια σου.

Μαγνητίστηκα από αυτή τη φωτογραφία του τσαμπιού που το συνόδευε η πρόταση με παρμένα απ’ τον ήλιο αχνάρια κι είχα την εντύπωση ότι λίγο να άπλωνα το χέρι μου θα άγγιζα τις ρόγες, εγκυμονούσες, ανυπόμονες να σκάσουν το χυμό τους.

Με εντυπωσίασε η αγέραστη ομορφιά όπου τα φύλλα της αμπέλου στολίζονται χαλκώματα, φέρνοντας στο νου φιλάρεσκες θηλυκές φιγούρες. Στάθηκα λίγο παραπάνω στην τελευταία φωτογραφία, Σαντορίνη το τέλος του τρύγου. Εδώ πρωταγωνιστής πλέον είναι ο άνθρωπος, καθώς η γη έχοντας δώσει το γέννημά της, έχει αποτραβηχτεί πια από την εστίαση του φακού και παραχωρεί τη θέση στον απλό μεροκαματιάρη, βιοπαλαιστή, το τέλος ενός κύκλου και η αρχή ενός άλλου. Κι αυτή η εντύπωση σού δίνεται, ότι εκεί στη θάλασσα, όλα ξεπλένονται και τα παίρνει το κύμα που σκάει πίσω από την πλάτη του άνδρα που στοιβάζει τόσο αρμονικά τα κοφίνια, ακολουθώντας τη νομοτέλεια της φύσης. Προσέχω το βλέμμα του άνδρα, μού φαίνεται μελαγχολικό σαν το τοπίο, το σκέφτομαι ξανά και χαμογελάω. Αυτό είναι και το νόημα της έκθεσης: η συνεχής δημιουργία, το πέρασμα του χρόνου που αφήνει αδιάφορη τη γη καθώς συνεχίζει όπως εκείνη σοφά γνωρίζει, το έργο της. Κι ο άνθρωπος; Συνοδοιπόρος, φθαρτός αυτός, αγγίζει έστω και λίγο την αθανασία, δουλευτής και πρωτεργάτης.

Τριάντα φωτογραφίες, τριάντα συνομιλίες με τη γη της αμπέλου, ένα οπτικό ταξίδι στο φθαρτό και το αιώνιο, στον κόπο και τη δημιουργία, στο πέρασμα των εποχών και του χρόνου, ένα ταξίδι που ξεκινάει από τον τρύγο στους αμπελώνες του Πόρτο Καρράς στη Θεσσαλονίκη το 1990 για να συνεχιστεί σαν οδοιπορικό σε όλη την Ελλάδα.

Ο Δημήτρης Ταλιάνης έχει δημιουργήσει περισσότερα από σαράντα φροντισμένα φωτογραφικά λευκώματα που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Τοπίο. Οι φωτογραφίες του έχουν κατά καιρούς φιλοξενηθεί σε ατομικές εκθέσεις στις γκαλερί «3» και «Αργώ» στην Αθήνα, «Ιανός» και «Μύλος» στη Θεσσαλονίκη, «Αργώ» στη Λευκωσία, στο μουσείο κυκλαδικής τέχνης, στην ελληνοαμερικανική ένωση, στο μουσείο φυσικής ιστορίας απολιθωμένου δασούς Λέσβου, στο ελληνικό ινστιτούτο της Βοστόνης, στο Βόλο, την Κέρκυρα, το Ηράκλειο, τη Μυτιλήνη κ.α Από το 1986 μέχρι σήμερα, έχουν γίνει περισσότερες από τριακόσιες προβολές ηχοραμάτων σε συνέδρια, φεστιβάλ και πνευματικά ιδρύματα, όπως ο καθεδρικός ναός της Αγ. Τριάδας στη Νέα Υόρκη, τα πανεπιστήμια της Γενεύης, του Περθ στη Δ. Αυστραλία και του Harvard (έδρα Σεφέρη) στη Βοστόνη.