Άντζελα Πίτλινγκερ: Νάραντελ, η μάχη της σκιάς και τα αρχαία μυστικά

Σεπτέμβριος του 2011, Ζάππειο! Περίπτερα με βιβλία κάθε είδους, βιβλία και άλλα βιβλία!! Και κάπου ανάμεσα στα πολύχρωμα εξώφυλλα, πρόβαλε μία κοκκινομάλλα νεράιδα. Δυο φωτεινά πανέξυπνα μάτια κι ένα υπέροχο χαμόγελο που μάγεψε όχι μόνο εμένα, αλλά και όλους όσοι την γνώρισαν. Έφερε μαζί της ένα μυθιστόρημα από τη χώρα του φανταστικού και τώρα που το σκέφτομαι, τι άλλο μπορούσε να γράψει αυτό το υπέροχο πλάσμα που σε κερδίζει και μόνο με την παρουσία του! Όταν η Άντζελα μου ζήτησε να παρουσιάσω το βιβλίο της, δέχτηκα χωρίς κανέναν ενδοιασμό. Πώς αλλιώς; Πιστεύω ότι είναι από αυτά τα χαρισματικά άτομα που σε τραβούν κοντά τους χωρίς να σου αφήσουν το ελάχιστο περιθώριο να αιτιολογήσεις αυτό που συμβαίνει.

Πέρα όμως από συναισθηματισμούς και προσωπικές προτιμήσεις, και μόνο το ότι η Άντζελα Πίτλινγκερ γράφει ένα ιδιότυπο και ίσως λίγο πιο παραγνωρισμένο είδος λογοτεχνίας, είναι ένας άθλος για τα ελληνικά δεδομένα. Στη χώρα μας η λογοτεχνία του φανταστικού έχει ελάχιστους εκπροσώπους γραφής και το είδος στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στα μεταφρασμένα ευπώλητα. Οπότε η τιμώμενη συγγραφέας αξίζει τα πρώτα συγχαρητήρια για την τόλμη του ανήσυχου πνεύματός της και για την γεμάτη χρώματα και εικόνες φαντασία της.

Η λογοτεχνία του φανταστικού έχει να κάνει με μία γραφή που δεν είναι εξωπραγματική όπως πολλοί θέλουν να πιστεύουν. Η αναφορά σε πλάσματα και καταστάσεις πέραν του κόσμου αυτού μπορεί να ξενίζει κάποιους, αλλά κερδίζει μια όλο και μεγαλύτερη αναγνωστική μερίδα και αυτό για τους εξής λόγους:

Κάθε τι ανθρώπινο είναι ρευστό. Αυτό που χθες φαινόταν πέραν του ελλόγου, απλησίαστο για τα δεδομένα της εποχής του, σήμερα θεωρείται κάτι αυτονόητο και μέρος της καθημερινότητας. Το ίδιο συμβαίνει με κάτι απρόσιτο στο τώρα, όμως ο ανθρώπινος νους είναι γνωστό ότι δεν είναι πεπερασμένος.

Κάθε τι ανθρώπινο έχει να κάνει με αξίες παγκόσμιες και σταθερές, αξίες που ενυπάρχουν σε κάθε είδος γραφής. Και η λογοτεχνία του φανταστικού έχει σαν κύρια αναφορά τη βάση της ανθρώπινης ύπαρξης, τα ιδανικά της αγάπης, της σύμπνοιας, της ελευθερίας, της αναζήτησης της ευτυχίας, αλλά και τον προαιώνιο αγώνα ανάμεσα στο Κακό και το Καλό.

Κάθε τι ανθρώπινο έχει πολλές εκφράσεις και εκφάνσεις. Τι διαφορά αλήθεια έχει στην αναγνωστική απόλαυση αν αυτό που θα διαβάσουμε είναι η ιστορία που μπορεί να συμβεί σε εμάς ή στον άνθρωπο της διπλανής πόρτας από την ιστορία που διαδραματίζεται σε όντα μορφολογικά ιδιότροπα που σίγουρα δεν τα συναντάμε στην καθημερινότητά μας;

Σημασία για εμένα έχει η ψυχή του συγγραφέα και σίγουρα ο κάθε άνθρωπος που παιδεύεται με τη γραφή έχει κάτι να καταθέσει στον αποδέκτη του έργου του. Και αυτό φυσικά δεν είναι ένα παραμύθι ή ένα ευφάνταστο αποκύημα, αλλά κάτι που σκλαβώνει τις αισθήσεις μαγευτικά μόνο και μόνο για να μας κάνει να δούμε πέρα από τα ανθρώπινα στεγανά. Να χαλαρώσουμε, να αφεθούμε και να ψάξουμε τους εαυτούς μας, να ψηλαφίσουμε την ύπαρξή μας και να ονειρευτούμε και επιδιώξουμε ένα καλύτερο αύριο. Ίσως είναι και ένα έμμεσο μάθημα που δίνουν πλάσματα κόσμων που δεν έχουμε γνωρίσει ακόμη, αλλά πώς αλήθεια είμαστε σίγουροι ότι δεν υπάρχουν, αφού το μόνο που γνωρίζουμε είναι τα του δικού μας πλανητικού συστήματος;

Ας μεταφερθούμε όμως στο βασίλειο του Νάραντελ κι ας μάθουμε κάποια πράγματα για τη μάχη της Σκιάς και τα αρχαία μυστικά.

Το Νάραντελ μπορεί να χαρακτηρισθεί σαν μία κοινωνία ουτοπική για τα δικά μας δεδομένα, όχι όμως και για αυτά των υπηκόων του. Δέκα χρόνια πριν από το σήμερα του μυθιστορήματος, οι φυλές που ζουν εκεί έχουν πετύχει την αναχαίτιση του Κακού και την εξόντωση του εκπροσώπου του. Φυλές πολεμοχαρείς και άλλες ειρηνικές, φυλές που οι εκπρόσωποί τους μοιάζουν ξωτικά και νεραϊδογεννήματα, κι άλλοι πάλι που έχουν απεριόριστες μαγικές ικανότητες και είναι γνώστες πανάρχαιων μυστικών, πλάσματα φτερωτά και πλάσματα που έχουν την ικανότητα να εναλλάσσουν την ομορφιά με την ασχήμια, κι ανάμεσά τους κάποιοι που ζουν εξόριστοι, γιατί δε θέλησαν να συμβιβαστούν με τα ανθρώπινα ζητούμενα. Αυτοί είναι το Νάραντελ, μια μεγάλη στεριά και μικρότερα κομμάτια μέσα στη θάλασσα, όπως το νησί του Κρόνου. Δάση πυκνά και απαραβίαστα, βουνά όπου το κρύο μπορεί να παραλύσει το ανθρώπινο σώμα στη στιγμή, εύφοροι τόποι, τόποι μίζεροι όπου οι άνθρωποι επιβιώνουν ίσα ίσα, η μεγάλη Λίμνη όπου κυριαρχεί η πανέμορφη Λύρα, η έρημος που οριοθετεί το τρομερό χάσμα του Αντάν και πάνω ψηλά σε αυτή τη χώρα της συμβίωσης, της πραγματικής και της πλασματικής φιλίας, το μάτι που εποπτεύει, η καστροπολιτεία του Νάραντελ, εκεί από όπου ο αυτοκράτορας Γκρελ κυβερνά τους υπηκόους του.

Πρόσκαιρη και επίπλαστη είναι όμως η ευτυχία, τόσο ρευστή πραγματικά η έννοιά της, αγαθό υπό αμφισβήτηση και διακυβευόμενο ες αεί. Το κακό δεν αργεί να κάνει την εμφάνισή του σε τρία διαφορετικά σημεία του βασιλείου. Σε ένα δάσος κοντά στον παλάτι θα βρεθεί το πτώμα μιας νέας γυναίκας, στο Ντάργουιν αλλεπάλληλες επιθέσεις και σφαγιασμοί κοπαδιών και στο νησί του Κρόνου, ανακαλύπτεται μία αποτρόπαιη μαζική δολοφονία. Υπάρχει κάποια σύνδεση ανάμεσα στα τρία συμβάντα ή το κακό χτυπάει χωρίς σχέδιο και ανεξέλεγκτα;

Οι υπόγειες δυνάμεις βρυχώνται και ανασυντάσσονται και μερικές φορές το αίμα των αθώων δεν σκορπιέται χωρίς λόγο. Πώς να λυτρωθούν οι ψυχές που βασανίζονται, τι σημαίνει αλήθεια η λύτρωση για όλους και για τον καθένα; Ανάμεσα σε αυτούς που ορίζονται χαρισματικοί, ποιοι είναι εκείνοι στους οποίους ανήκει δικαιωματικά ο τίτλος; Οι ανθρώπινες αδυναμίες βασανίζουν μόνο τον απλό λαό ή ακόμη και αυτόν που πρέπει να δείχνει και να είναι ο ισχυρότερος όλων; Και τέλος, η αγάπη μπορεί να είναι τόσο δυνατή ώστε να εξορίσει μια ανθρώπινη ύπαρξη αλλά να ελευθερώσει μια καρδιά;

Δεν είναι μόνο αυτά τα ερωτήματα, ερωτήματα που η απάντησή τους εξελίσσει το μύθο και άλλα που απαντούν σε αιώνιους προβληματισμούς, αλλά και άλλα ων ουκ έστιν αριθμός που προβάλλουν και προβληματίζουν μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος.

Η γραφή της Άντζελας Πίτλινγκερ απλή και κατανοητή, σαν να ακούς μια τρυφερή μητέρα να ψιθυρίζει ένα παραμύθι μαζί με ένα νανούρισμα στο παιδί της ή άλλοτε πάλι σαν να ακούς τον άχρονο αφηγητή να σου μεταφέρει με το δικό του τρόπο τα ανθρώπινα πάθη, εκεί όπου κάτω από την όποια πέτρα θα σηκώσεις, θα βρεις το κακό να παραμονεύει σαν το φαρμακερό φίδι. Η συγγραφέας με τον ίδιο τρόπο θα μιλήσει για την αγάπη και την τρυφερότητα, με τον ίδιο και για τον όλεθρο και το θάνατο και αυτό είναι που κάνει αυτό το μυθιστόρημα όχι παραμύθι, αλλά κάτι πραγματικό μέσα στην αλληγορία του.

Οι ψίθυροι του δάσους και των ξωτικών, το γλέντι των μάγων, οι καυγάδες των Γκόντρουμ, τα πειράγματα του Αντού, ο έρωτας του ξεχωριστού Μάνταφαρ, ο πόνος του Γκρελ, οι οραματισμοί του Ρελίκ, οι σκηνές της μάχης, η εξημέρωση του μοναδικού μονόκερου, ακόμη και η μυρωδιά του θανάτου που πλανάται πάνω από την ακτή της Ακάν θα κάνουν τον αναγνώστη να ζήσει μια μοναδική εμπειρία.

Άντζελα, σε ευχαριστώ που μπήκες στη ζωή μου και εύχομαι επιτυχία σε κάθε σου βήμα!!!

Το παραπάνω κείμενό μου διαβάστηκε στην παρουσίαση του μυθιστορήματος της Άντζελας Πίτλινγκερ «Νάραντελ, η μάχη της Σκιάς και τα αρχαία μυστικά», την Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2011, στο βιβλιοπωλείο «Στάχυ» στον Πειραιά.