Ένα ειδυλλιακό περιβάλλον, μια βίλα κάπου σε ένα νησί, δύο ζευγάρια: η πλούσια ιδιοκτήτρια, κυρία Κροίσου με τον σύντροφό της, πρώην πιλότο της Πολεμικής Αεροπορίας και η αινιγματική Γκρέτα με τον δικό της σύντροφο, καθηγητή φιλοσοφίας. Στη βίλα έχουν προσκληθεί πέντε ακόμη άτομα. Αυτή όμως δεν είναι μια συνηθισμένη πρόσκληση για ένα συνηθισμένο σαββατοκύριακο. Οι καλεσμένοι και οι οικοδεσπότες γνωρίζονται άμεσα ή έμμεσα. Στο υπόγειο της βίλας βρίσκεται δεμένος και φιμωμένος ένας άντρας που κάνει απέλπιδες προσπάθειες να απελευθερωθεί. Ποιος είναι αλήθεια; Ποιοι είναι αυτοί οι δέκα άνθρωποι;
Καθώς η πλοκή εξελίσσεται θα μάθουμε πως οι εννέα θα αποτελέσουν ένα ιδιότυπο δικαστήριο: τα δύο ζευγάρια είναι οι κατήγοροι που με τη βοήθεια μαρτύρων θα στοιχειοθετήσουν την αναλγησία του κατηγορουμένου. Εκείνος; Εγκληματίας χωρίς ίχνος μεταμέλειας, αποτρόπαιος και καθ’ έξιν, μεγαλοεπιχειρηματίας και νονός της νύχτας.
Οι πέντε ένορκοι (οι προσκεκλημένοι Μιχάλης, Ηλίας, Ελπίδα, Γιώργος και Γιάννης), άνθρωποι διαφορετικοί μεταξύ τους –δύο δικηγόροι, μία συγγραφέας, ένας δημοσιογράφος πρώην άνθρωπος της τηλεόρασης, και ένας αναρχικός πρώην γιατρός- πρέπει να αποφασίσουν αν ο κατηγορούμενος είναι ένοχος οπότε θα εκτελεστεί ή αν θα αφεθεί ελεύθερος. Προσέξτε: Όχι αθώος, αφού τα εγκλήματα και η ενοχή του είναι αποδεδειγμένα, αλλά αν, παρά ταύτα, θα αφεθεί ελεύθερος στην κοινωνία. Για να γίνει όμως το ένα από τα δύο, η απόφαση των ενόρκων θα πρέπει να είναι ομόφωνη. Αν κάποιος από τους ενόρκους δεν αποδεχτεί τη διαδικασία και αποχωρήσει, αυτό αυτόματα σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος θα εκτελεστεί.
Κατήγοροι, ένορκοι και κατηγορούμενος θα συγκρουστούν μεταξύ τους, αλλά θα βρεθούν και αντιμέτωποι με τον εαυτό τους ή αυτό που λέμε συνείδηση. Παρακολουθούμε την εξέλιξη της ψηφοφορίας των ενόρκων. Προτάσσονται στα υπέρ και τα κατά ο προβληματισμός της πολιτικής ορθότητας, ο παραδειγματισμός, η μετάνοια, το ακαταλόγιστο, η ίδια η σαθρή κοινωνία. Το εύρημα της κρυφής ψηφοφορίας εντείνει ακόμη περισσότερο την αγωνία.
Θα λερώσουν τελικά τα χέρια τους με το αίμα αυτού του θρασύτατου ανθρώπου που πατάει επί πτωμάτων; Κάποιου που δεν διστάζει να βρίσει χυδαία, -ίσως και αυτό το ρυπαρό και δύσοσμο λεξιλόγιό του τον ηδονίζει και τον κάνει να νιώθει πως είναι πάνω από όλους και από όλα; Και όμως, είναι ένας θρασύδειλος, ένα ανθρωπάκι που βάζει άλλους να κάνουν τις βρωμοδουλειές του, που έχει συνηθίσει να αποκτάει τα πάντα με χρήμα και το περιβόητο «ξέρεις ποιος είμαι εγώ;», που δεν διστάζει όταν έχει να κάνει με αδύναμους. Ο κατηγορούμενος Βασίλης Καρατζάς είναι στην ουσία ένα μόρφωμα της κοινωνίας. Θα μας κάνει να παραδεχτούμε ότι η ίδια η κοινωνία τον μετέτρεψε σε τέρας όταν σε μικρή ηλικία αναγκάστηκε να υπερασπιστεί τον εαυτό του; Ανθρωπάκι κι αυτός όταν βιώνει τη μοναξιά και το άγγιγμα του θανάτου. Έλλογο ον που φτάνει την πνευματικότητα της αμοιβάδας και για μια στιγμή γίνεται ίδιος με τα θύματά του, καθώς εκλιπαρεί για τη ζωή του. Μα χρησιμοποιεί βέβαια κάθε μέσο. Όταν η μπόχα από τον δικό του φόβο έχει εξατμιστεί, ο Καρατζάς κι ο κάθε Καρατζάς αυτού του κόσμου οσμίζεται στον αέρα τις ανθρώπινες αδυναμίες, για να δει με ποιον τρόπο θα είναι ξανά αυτός ο κερδισμένος.
Ο Μιχάλης Σπέγγος φέρνει στη θεατρική σκηνή ένα ηθικό δίλημμα. Πώς να διευθετήσει κανείς θέματα βαριά όπως η ελευθερία, ο θάνατος, η αυτοδικία, ο κάθε λογής σωφρονισμός, η ίδια η θανατική ποινή; Τι είναι τελικά η κοινωνία που ζούμε, αυτή που οι ίδιοι δημιουργήσαμε; Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο ηθικό και το νόμιμο;
Σίγουρα η διαμόρφωση μιας εικόνας, μιας άποψης, ενός συμπεράσματος ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Όπως σίγουρο είναι ότι αυτός που θα νιώσει το συγκεκριμένο έργο να τον αγγίζει έστω και λίγο, θα προβληματιστεί πάνω στο τι είδους δημιούργημα είναι ο άνθρωπος και τι λογής είναι τα εκάστοτε δικά του δημιουργήματα.
Στην κοινωνία, στον κόσμο που ζούμε, ένας γιατρός, ένας καθηγητής φιλοσοφίας, ένας συγγραφέας, ένας πιλότος της Πολεμικής Αεροπορίας, ένας δικηγόρος, μια τηλεοπτική περσόνα, άτομα με μία «άλφα» αναγνωρισιμότητα έχουν υιοθετήσει ένα status ζωής κατά το «επαγγελματικό» τους γίγνεσθαι. Κάποιος επίσης που έχει εξασφαλίσει έναν άνετο τρόπο ζωής, όπως η οικοδέσποινα, έχει την πολυτέλεια να κρίνει χωρίς να κριθεί. Την ίδια πολυτέλεια που είχε και ο κατηγορούμενος, από άλλη σκοπιά όμως.
Και για τον απλό καθημερινό άνθρωπο, τον κάθε ασήμαντο σημαντικό ή το αντίθετο, τι σημαίνουν όλα αυτά; Μήπως το να ανοίξει τα μάτια και να διακρίνει επιτέλους ότι και ο ίδιος μπορεί κάλλιστα να βρεθεί στη θέση ενός ενόρκου που σαν μαριονέτα άγεται και φέρεται μέσω ενός πλέγματος νημάτων που δεν είναι τίποτα περισσότερο από τις πολλαπλές ερμηνείες της λέξης «κατεστημένο»;
Σε ακραίες καταστάσεις όμως, παύει να έχει κάποια σημασία το βιοτικό ή μορφωτικό επίπεδο. Κάτω από ψυχολογική πίεση, ο ένας ακολουθεί συνήθως τους πολλούς. Και μόνο τότε είναι που ο ισχυρός και ακέραιος χαρακτήρας μπορεί να αναμετρήσει και να αναμετρηθεί.
Να δείτε αυτή την παράσταση. Όχι μόνο γιατί πρόκειται για ένα δυνατό κείμενο αλλά και γιατί οι ερμηνείες των ηθοποιών είναι συγκλονιστικές. Με τις κινήσεις και τον λόγο τους και οι δέκα μεταφέρουν στον θεατή όλη την τραγικότητα των δρώμενων.
Παίζουν οι: Γίτσα Γεωργοπούλου, Μάνθος Καλαντζής, Γιώργος Κατσίγιαννης, Αλέξανδρος Κλημόπουλος, Έφη Λιάλιου, Στέλιος Νικολαΐδης, Έλενα Παπαβασιλείου, Δημήτρης Σιγανός, Νικήτας Χολόγκιτας. Σκηνοθεσία: Πέπη Οικονομοπούλου. Κείμενο: Μιχάλης Σπέγγος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου