Ελευθερία Δημητρομανωλάκη: Silicon

Μια εποχή όχι πολύ μακρινή από το σήμερα.

Άνω Χώρα: Ένας τόπος όπου η διαβίωση και η εξέλιξη καθορίζονται από αριθμητικές μονάδες. Μια γιγάντια πολυεθνική έχει απλώσει τα πλοκάμια της σφίγγοντας τον κλοιό γύρω από όντα άβουλα, ψυχρά, που επιδίδονται σε ένα κυνήγι αναβάθμισης του προφίλ τους. Σε μια κλίμακα από το ένα έως το δέκα, άνθρωποι είλωτες αγωνίζονται με νύχια και δόντια να ανέβουν την κορυφή της σκάλας. Σκοπός της ζωής πλέον είναι η συγκέντρωση πόντων. Έρωτας δεν υπάρχει, συμπόνοια, αγάπη, αλληλοσεβασμός, δικαιοσύνη είναι έννοιες που έχουν ισοπεδωθεί κάτω από τη σιδερένια μπότα ενός ασφυκτικού κατ’ επίφαση δημοκρατικού πολιτεύματος. Στον αντίποδα, η Χερσόνησος, τόπος εξορίας των μειονεκτούντων, αυτών που η καθημερινή επιβίωση δεν τους αφήνει να σηκώσουν τα μάτια στον ουρανό. Ανάμεσα τους, οι Απρόσωποι σκορπούν δηλητηριασμένα βέλη, αδιαφορώντας αν αυτά τρυπήσουν σαν άλλο μπούμερανκ και τους ίδιους.

Αυτό είναι το πλαίσιο όπου εξελίσσεται το Silicon, το νέο μυθιστόρημα της Ελευθερίας Δημητρομανωλάκη. Λίγα λόγια για την υπόθεση τώρα: Μια ειδεχθής εγκληματική πράξη σε ένα πάρτι μασκέ αλλάζει δια μιας την ανοδική πορεία της μοριακής βιολόγου Ηώς Μαριάνο. Το ότι η καταξιωμένη επιστήμων υποβάλλεται σε μια εξονυχιστική ανάκριση δεν είναι το μεγαλύτερο δεινό. Ούτε ακόμα και το ότι κινδυνεύει να βρεθεί κατηγορούμενη για ένα έγκλημα που αυτή τουλάχιστον ισχυρίζεται ότι δεν διέπραξε. Το πιο ζοφερό για την ίδια είναι ότι η ηθελημένη ή μη συμμετοχή της σε μια παραβατική πράξη τέτοιου βαθμού αφαιρεί πολύτιμους πόντους από το προφίλ της. Και ο υποβιβασμός της κινδυνεύει να της στερήσει αυτό που τόσο επιθυμεί: την τεκνοθεσία, ένα παιδί-όνειρο ζωής. Αναχρονιστικά και άτοπα θα χαρακτήριζε η καθεστηκυία τάξη τα θέλω της, μα μη συμβατική είναι η ίδια η κεντρική ηρωίδα του μυθιστορήματος. Είναι διαφορετική, η καλοσύνη και ο σεβασμός στον συνάνθρωπο, η συμπόνοια, η διακριτικότητα τη χαρακτηρίζουν. Ξαφνικά όμως, η Ηώ μοιάζει σαν να έχει καταληφθεί από ένα δαιμόνιο. Φταίει ο πανικός της, η απελπισία ή μήπως ένας εξωγενής παράγοντας που κανένας δεν θα μπορούσε να υπολογίσει;

Με μια πλοκή που κινείται σε Καφκικούς δαιδάλους, η συγγραφέας αποδίδει στο ακέραιο τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Μια δυστοπία είναι ο πυρήνας αυτού του αστυνομικού νουάρ, αν και έχοντας διανύσει ήδη το πρώτο μισό του εικοστού πρώτου αιώνα, γνωρίζουμε πολύ καλά πλέον ότι αν κάποτε λέγαμε πως αρκεί κάποιος παράφρονας με μια κίνηση να προκαλέσει πυρηνική καταστροφή, το δυναμικό του οπλοστασίου της παράνοιας έχει αυξηθεί τα μάλα. Βιολογικός πόλεμος, έρευνες δήθεν για το καλό της ανθρωπότητας που σκοπό έχουν τη συγκέντρωση δύναμης και πλούτου, αδόκιμη και ανεξέλεγκτη χρήση του ιστού, κακώς εννοούμενες εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης. Το καλό από το κακό είναι πλέον αδύνατον να διακριθεί, ο κόσμος πνίγεται καθώς τα γεγονότα τον προλαβαίνουν και τον καταπλακώνουν σαν αποτέλεσμα ισχυρής σεισμικής δόνησης. Μοιάζει σαν να έχουμε βυθιστεί στα ορμητικά νερά ενός χείμαρρου μίσους και προπαγανδιστικής ορθότητας, ξεχνώντας γιατί ο άνθρωπος θεωρείται το ανώτερο έμβιο ον.

Η Ελευθερία Δημητρομανωλάκη με το Silicon κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, παρουσιάζοντας την αλλοτρίωση της ανθρώπινης ύπαρξης, που μόνο η εγρήγορση ατόμου και συνόλου μπορεί να αποτρέψει.

Όσοι χάθηκαν ανά τους αιώνες μαχόμενοι για την ελευθερία τους, δεν θα μάθαιναν ποτέ ότι στις νέες μετα-εποχές το απόλυτο αγαθό είχε συρρικνωθεί στο ελάχιστο. Το μόνο που είχε διασωθεί ήταν η ελευθερία να επιλέξει ο καθένας τη φυλακή του. Ακόμη κι αυτό όμως ίσχυε για τους ελάχιστους τυχερούς. (Silicon, σελίδα 134).

Εξαιρετικά επιτυχημένος ο τίτλος του μυθιστορήματος. Η σιλικόνη δίνει χείρα βοηθείας στην επιβράδυνση του εκφυλισμού των συνδετικών ιστών του σώματος, από την άλλη όμως έχει ντυθεί και με την αρνητική έννοια της πλαστικότητας. Ας βάλουμε καλά στο μυαλό μας ότι δεν είναι ο σκοπός που αγιάζει τα μέσα, αλλά η καλή θέληση, η αγαθότητα με την έννοια της δικαιοσύνης και όχι της αφέλειας.

Το μυθιστόρημα Silicon κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γκοβόστη.

Η Ελευθερία Δημητρομανωλάκη είναι συγγραφέας και θεωρητικός κινηματογράφου και λογοτεχνίας.