Το σύνδρομο της Στοκχόλμης ή όταν το θύμα «αγάπησε» το θύτη.

Το σύνδρομο της Στοκχόλμης πήρε το όνομά του από ένα περιστατικό που συνέβη στη Σουηδία το 1973. Σε μία ληστεία τράπεζας, οι όμηροι τάχτηκαν με το μέρος των απαγωγέων αρνούμενοι ως και να σωθούν!

Κάτω από συνθήκες πίεσης, όπως στις περιπτώσεις απαγωγής και ομηρίας, ενδοοικογενειακής κακοποίησης, κακοποίησης θυμάτων πολέμου, παρατηρήθηκε η ανάπτυξη μιας ιδιαίτερης συμπεριφοράς του θύματος στο πρόσωπο του θύτη.

Το θύμα διακρίνει την απειλή και για να επαναφέρει την ισορροπία με πρωταρχική ανάγκη την επιβίωση αποδέχεται έως και δικαιολογεί τη συμπεριφορά του δράστη. Απομονωμένο ηθελημένα ή όχι από τον εξωτερικό κόσμο, δημιουργεί ένα δεσμό με αυτόν που η κοινή λογική υποδεικνύει να απαξιώσει. Το θύμα επικεντρώνεται στο θύτη εφόσον δεν υπάρχει άλλη διέξοδος. Ανεξάρτητα από την πίεση που του ασκείται, το θύμα ασχολείται μόνο με τα «καλά» στοιχεία του εξουσιαστή του. Οι έστω και ελάχιστες πράξεις καλοσύνης ή ενδιαφέροντος από τη μεριά του δράστη μεγαλοποιούνται συνειδητά από το θύμα του μέσα από την ανάγκη του εξωραϊσμού της πραγματικότητας.

Και να το αντίστοιχο απόσπασμα από το φύλακα στο φάρο, όπου …κάποιες γραπτές σελίδες φτάνουν καθυστερημένα στον παραλήπτη τους.

….Το σύνδρομο της Στοκχόλμης έχει να κάνει με την απόλυτη εξάρτηση του θύματος από το θύτη σε τέτοιο βαθμό ώστε το θύμα να δικαιολογεί το θύτη για τις άδικες πράξεις εις βάρος του. Το θύμα φτάνει σε σημείο να ταυτίζεται με το θύτη και να αισθάνεται την ανάγκη να εξανθρωπίσει τις πράξεις του ή ακόμα και να αποκαταστήσει την εις βάρος του αδικία με το να αποδέχεται ως απαραίτητη ή αναγκαία την όλη κατάσταση.

Στην περίπτωση της Σ.Β έχουμε να κάνουμε με πλήρη ταύτιση της εικοσιδυάχρονης με τον κατά δεκατρία χρόνια μεγαλύτερό της εργοδότη και εραστή Λ.Μ. Ο θύτης επιδιώκει την πλήρη αφαίρεση της πρωτοβουλίας από το θύμα, κάνοντάς το ερωτικό υποχείριό του. Η άσκηση σωματικής και ψυχολογικής βίας δεν βρίσκει κανένα σημείο αντίστασης, αντίθετα η Σ.Β αποδέχεται την όλη κατάσταση ως την πλέον ενδεδειγμένη έκφραση ερωτικής εξουσίας και επιβολής. Η σχέση εξάρτησης είναι απόλυτη και δικαιολογημένη, καθώς ενδόμυχα το θύμα αρέσκεται στο να μιμείται με τη σειρά του τη συμπεριφορά του θύτη για να εδραιώσει τη μεταξύ τους σύνδεση….

Από το «ο φύλακας στο φάρο», εκδόσεις Μίνωας, σελίδες 246-247.