Μαρία Χίου: Στάχτη και πορφύρα

 

Πιστή και ακάματη στο ταξίδι της γραφής, η Μαρία Χίου πλουτίζει τα διαβάσματά μας με το νέο της μυθιστόρημα : «Στάχτη και πορφύρα» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Έξη.

Η Σεβαστή, έχοντας ξεπεράσει μια βαριά αρρώστια, γυρίζει στην οικογένειά της. Μισή κι αυτή, μισοί κι εκείνοι. Θα ξαναπάρει στα χέρια το παιδί της, αθώο κι όμως ήδη στιγματισμένο, ανάμεσα σε δυο Θεούς. Η Σεβαστή έχει κάνει κρίμα στα μάτια των ανθρώπων. Ερωτεύτηκε αλλόθρησκο και αυγάτισε την ντροπή φέρνοντας στον κόσμο το παιδί του. Μα δεν είναι το μόνο κακό στην Κωνσταντινούπολη των μέσων του προηγούμενου αιώνα. Μια παράξενη μυρωδιά πλανιέται στον αέρα κι είναι η οσμή του μίσους. Το μίσος του Μουράτ γίνεται συνολικό, μια ριπή που γίνεται ανεμοθύελλα και ξεριζώνει το σώμα μαζί με την ψυχή. Από την Πόλη στην Αθήνα, ο πλάνης Παρασκευάς-Τουρχάν-Γεώργιος αγωνίζεται να βρει το νόημα της ζωής του, η Σεβαστή αγόγγυστα υπομένει, ο Αποστόλης η Μαίρη, η Άννα, ο Σιδέρης βασανίζουν με τον εγωισμό τους, η Δώρα φέρνει δώρα Θεού, το χέρι της μοίρας ή μήπως το χέρι του Χριστόφορου θα δείξει τη λύτρωση για τον Τάκη, τον Σίμο και τον Εμρέ. Κι η Βάγια, απομονωμένη, ξέθωρη μέσα στο φάσμα του αυτισμού, ίσως η μόνη που νιώθει όλα όσα οι άλλοι παλεύουν να κατανοήσουν. Τα κόκκινα βουνά της Χάλκης, τα Χάλκινα παραμύθια, τα χάλκινα κουδούνια του Γεώργιου, και κάπου ανάμεσα ένα πολύτιμο βραχιόλι περνάει από το ένα χέρι στο άλλο, λες και οι Μοίρες το ύφαναν με την κλωστή της ρόκας τους. Κι είναι κι αυτά τα σύννεφα τα σταχτοκόκκινα, που κάνουν τον νου να σαστίζει, καθώς αναρωτιέται αν ο θάνατος είναι λήθη κι αρχή ξανά, σαν δράκου γέννα ή μήπως μόνο η Μπέρνα, μέσα στη γατίσια της γαλήνη, έχει την απάντηση για όλα αυτά, πως για να γίνονται σε αυτόν τον κόσμο, είναι καμωμένα σωστά;

Με έναν πλούτο λόγου, λυρισμό, και προτάσεις που από μόνες τους είναι ποιήματα, η συγγραφέας καταπιάνεται με ένα θέμα που απασχολούσε τον άνθρωπο από την αρχαιότητα: το μερτικό που ο καθένας μας έχει σε αυτή τη ζωή, κι αν του το ορίζει η μοίρα ή ο εαυτός του. Ακούμε συχνά: «Αυτός είναι άξιος της μοίρας του», «Της μοίρας τα γραμμένα», «Έχει η ζωή γυρίσματα» και δεκάδες άλλες εκφράσεις, ψήγματα της σοφίας του λαού ανά τους αιώνες. Μήπως ο καθένας μας δεν μπήκε στον πειρασμό να αναμασήσει κάτι από τα παραπάνω; Ακριβώς όπως οι ήρωες του μυθιστορήματος, που ψάχνουν να βρουν μια γωνιά να φυτέψουν την ελπίδα τους να ριζώσει, χωρίς να έχουν καταλάβει πως η αγάπη δεν  απαιτεί, γιατί τότε είναι λειψή, πως για την οργή που βγαίνει από μέσα μας δεν φταίμε παρά εμείς και μόνο και πως το ήθος είναι αυτό που καθορίζει τη ζωή μας, το δίκιο που είναι πάνω από τη Δικαιοσύνη.

Πλήθος θεμάτων υφαίνονται περίτεχνα μέσα στο μυθιστόρημα: η πίστη, η εμπιστοσύνη, η φιλία, η ομοφοβία, η διαφορετικότητα, η άνευ όρων αγάπη, τα στίγματα που η κοινωνία σαν ταμπέλες βάζει απαίδευτα, η κάθε είδους εξάρτηση. Η θεματολογία σε συνδυασμό με το ύφος της γραφής χαρίζει στον αναγνώστη την αίσθηση ότι βρίσκεται όπου και οι ήρωες, ακούει και βλέπει ό,τι διαδραματίζεται στις σελίδες του. Γιατί αυτό είναι και το ζητούμενο ενός καλού βιβλίου: να χαρίσει ταξίδια, που είναι ακόμα καλύτερα, αν δεν είναι άκοπα, να τελειώσουμε την ανάγνωση έχοντας γίνει μια στάλα καλύτεροι άνθρωποι, μια στάλα έστω πιο ειλικρινείς με τους άλλους, αλλά περισσότερο ίσως με εμάς τους ίδιους, μια καλή ευκαιρία να κοιτάξουμε τη μέρα που δύει και να μη δούμε μόνο τη στάχτη, αλλά και την πορφύρα.

Άλλα έργα της Μαρίας Χίου:

«Η σιωπή του ποταμού», «Χέρια γυμνά», «Ο κήπος της μοναξιάς».