Τετάρτη 21 Νοεμβρίου 2012

Το ψυχολογικό θρίλερ και οι "ιδιοτροπίες" της ανάγνωσής του

Θα σπείρουν ξοπίσω τους την κόλαση αναίμακτα. Θα σας κάνουν να φοβηθείτε μέχρι θανάτου, ενώ αυτό που αντικρίζετε είναι μια αγγελική μορφή ή απλά κάποιος σαν εσάς.

Το ψυχολογικό θρίλερ εστιάζει στους ανθρώπινους χαρακτήρες και στις διεργασίες της βούλησης και της νόησης. Στηρίζεται σε συγκρούσεις, εσωτερικές κατά βάση, όπου ο ήρωας προσπαθεί να επεξεργαστεί κάποιο παρελθοντικό συμβάν που είναι και ο γενεσιουργός λόγος της κατά απόκλιση συμπεριφοράς του. Η εξωτερίκευση αυτής της σύγκρουσης μπορεί να είναι μια απλή και επαναλαμβανόμενη σαν είδος τελετουργικού πράξη, μια απέχθεια ή δυσανεξία που με τον καιρό διογκώνεται, μία δυσλειτουργία που καταλήγει σε παράβαση ηθικών ή κοινωνικών κανόνων.

Η ένταση οφείλεται στο παιχνίδι του μυαλού είτε αυτό αφορά τον ήρωα και μόνο είτε τον ήρωα σε αλληλεπίδραση με τους ανταγωνιστές του. Η γραφή εστιάζει στον τρόπο σκέψης και στα κατάλοιπα του παρελθόντος. Το συναισθηματικό κενό, οι ανασφάλειες, τα τραυματικά βιώματα διαμορφώνουν τις κινήσεις του βασικού ήρωα που με τη σειρά τους οδηγούν σε αυτό που μοιάζει με ένα παιχνίδι ανάμεσα στη γάτα και το ποντίκι.

Σε μία συνέντευξή της στην εφημερίδα Telegraph μία από τις ιέρειες του είδους, η Βρετανή συγγραφέας Ruth Rendell εξομολογείται ότι επιχειρεί να κάνει τους αναγνώστες της να νιώσουν ένα είδος ελέους ή συμπόνιας για τους ψυχοπαθείς της.

Θα της δώσω απόλυτο δίκιο καθώς τουλάχιστον στα δικά της μυθιστορήματα που συγκαταλέγονται στα αγαπημένα μου, η έρευνα της ανθρώπινης ψυχοδυναμικής είναι ενδελεχής οδηγώντας τον αναγνώστη στο να αναγνωρίσει ότι ο ήρωας δε θα μπορούσε να ενεργήσει ή λειτουργήσει διαφορετικά.

Στην «τυφλή ετυμηγορία», εκδόσεις Ωκεανίδα, 1993, από την πρώτη σελίδα αναδεικνύεται η ιδιαιτερότητα του αναγνωστικού αυτού είδους που πολλοί δεν κατατάσσουν στη λογοτεχνία. Γιατί άραγε; Δεν είναι τέχνη του λόγου το να πλέκεις έναν εξαιρετικό ιστό και με οξυδερκή τρόπο να αναλύεις τα ταμπού και τον εθελοτυφλισμό σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο;

«Η παιδεία είναι ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους του πολιτισμού. Ο αναλφάβητος είναι ανάπηρος. Και τα κοροϊδευτικά σχόλια που κάποτε απευθύνονταν στους δύσμορφους, τώρα στρέφονται, και ίσως πιο δίκαια, εναντίον των αγραμμάτων..»

Η ηρωίδα δολοφονεί την οικογένεια στο σπίτι της οποίας εργάζεται σαν οικιακή βοηθός, επειδή οι άνθρωποι αυτοί είναι μορφωμένοι και η ίδια αναλφάβητη. Σε όλη της τη ζωή, προσπαθεί να το κρύψει, παραπλανώντας τους άλλους. Αν ο ψυχικός της κόσμος ήταν ισορροπημένος, θα φρόντιζε να διορθώσει το μειονέκτημά της.

Ποιοι είναι αυτοί οι μυστηριώδεις μηχανισμοί που κρύβονται πίσω από τη μάσκα του ανθρώπου; Το ψυχολογικό θρίλερ είναι η τέχνη αυτής της αποκάλυψης, αλλά και η κατάδειξη της λεπτής ισορροπίας του καθημερινού βαδίσματός μας σε ένα τεντωμένο σκοινί. Η ένταση, ο φόβος, η αγωνία δημιουργούνται από καταστάσεις δωματίου. Ακόμη κι όταν το έγκλημα αποκαλυφθεί εξ αρχής, δε θα βρούμε σχεδόν κανένα από εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το θρίλερ σαν γενική κατηγορία, δηλαδή τα εξωτερικά δεδομένα που επιτείνουν τον τρόμο. Η σωματική βία υποχωρεί για να δώσει τη θέση της στη καταναγκαστική, καθώς ψυχή και πνεύμα θεωρούνται αδέσμευτα κι ελεύθερα, οπότε τα παιχνίδια του μυαλού αποτελούν και τη μεγαλύτερη πρόκληση για τον συγγραφέα και τον αναγνώστη επίσης.

Δίψα για εξουσία, ερωτικό πάθος, οικονομικές απολαβές; Τα γνωστά κίνητρα είναι μόνο η επιφάνεια. Τραβήξτε την κουρτίνα και κρατείστε την ανάσα σας. Το σκοτάδι βρίσκεται ήδη μέσα σας…

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Δημήτρης Νίκου: Οδοιπόρος

  Σαν άλλος Άτλαντας σηκώνεις το βάρος του κόσμου στους ώμους σου. Η δική σου ύβρις είναι μία ακόμα αποστασία. Είσαι ένας από εμάς, όχι όμως...