Υπόγεια μυστήρια

Στον σταθμό του μετρό του Αιγάλεω έχουμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε εκθέματα που προήλθαν από τις ανασκαφές που διενεργήθηκαν κατά μήκος της Ιεράς Οδού μεταξύ Αιγάλεω και Κεραμεικού. Τα εκθέματα των δεκαεπτά προθηκών, κατά μήκος των δύο διαδρόμων του σταθμού, προέρχονται όλα από τις παραπάνω ανασκαφές (αντίγραφα).

Η Ιερά Οδός εικάζεται ότι είναι ο αρχαιότερος δρόμος της Ευρώπης. Συνέδεε την πόλη της Αθήνας με την Ελευσίνα και το Θρυάσιο Πεδίο. Το όνομά της οφείλεται στο ότι αυτόν τον δρόμο ακολουθούσε η πομπή των Ελευσινίων Μυστηρίων. Η σημασία της στην αρχαιότητα ήταν μεγάλη, καθώς πέραν της λατρευτικής και συγκοινωνιακής σημασίας της, δεν αφισβητείται η πολιτιστική της αξία, και αυτό πιστοποιούν τα ιερά και μνημεία που βρισκόντουσαν κατά μήκος της. Η πληθώρα πύλινων κανατιών που βρέθηκε κατά τη διάρκεια των ανασκαφών πιστοποιεί και τον πλούτο του υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής, τον οποίον μαρτυρεί και η ύπαρξη πολλαπλών πηγαδιών. Στο σημείο της σημερινής πλατείας Εσταυρωμένου, η Ιερά Οδός αποκαλύφθηκε σε όλο της το πλάτος και σε πολύ μεγάλο μήκος. Έτσι, δίπλα στον σταθμό του μετρό, όλοι έχουμε τη δυνατότητα να τη θαυμάσουμε, αφού είναι ορατή και επισκέψιμη. (Προ ολίγων ημερών βέβαια, κάποια διαφημιστικά φυλλάδια είχαν πέσει μέσα στον χώρο, ελπίζω να υπάρχει κάποια ειδική μέριμνα για αυτές τις περιπτώσεις).

Ο κέρνος της φωτογραφίας είναι ένα από τα αγγεία που χρησιμοποιούνταν στα Ελευσίνια Μυστήρια. Οι μικρές κούπες πάνω από το κύριο σώμα χρησίμευαν για να τοποθετούν εκεί οι πιστοί τις θυσίες τους, π.χ κρέας ή καρπούς, τις οποίες κατανάλωναν μετά την ιεροτελεστία.


Όσο για τα υπέροχα ακροκέραμα είναι κάποια από αυτά που βρέθηκαν στο φρέαρ "Προφήτη Δανιήλ", όπου ανασκάφηκε κυκλικός λάκκος διαμέτρου περίπου τριών μέτρων. Οι αρχαιολόγοι υποθέτουν ότι πρόκειται για αποθέτη, δηλαδή λάκκο με απορρίψεις κάποιου ιερού κοντά σε αυτή την περιοχή. Τα περισσότερα από τα ευρήματα που εκτίθενται ανήκουν στην Κλασική Εποχή.

Εντυπωσιακοί είναι αυτοί οι δύο αμφορείς. Ο αριστερός αναπλάστηκε έχοντας ως οδηγό όστρακο που βρέθηκε στην ανασκαφή. Είναι Παναθηναϊκός αμφορέας του 490 π.Χ. περίπου. Αυτοί οι αμοφρείς είχαν παραστάσεις και στις δύο πλευρές τους. Η μία πλευρά απεικόνιζε πάντα την Αθηνά Πρόμαχο και η άλλη το άθλημα στο οποίο είχε διακριθεί ο νικητής. Ο δεξιός είναι ένας αμφορέας τύπου S.O.S του 700 π.Χ. περίπου. Τον συναντάμε στην Ϋστερη Μινωική εποχή και τον χρησιμοποιούσαν για μεταφορά κρασιού και λαδιού. Είναι ο πρόδρομος του Παναθηναϊκού αμφορέα και πήρε το όνομά του από τα αντίστοιχα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου, τα οποία θυμίζει η γραπτή διακόσμηση στον λαιμό του.

Μα ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το πρόπλασμα του σκελετού αλόγου μαζί με αναπαράσταση του ανασκαφικού σκάμματος, όπως ακριβώς βρέθηκε. Το άλογο μάλλον πνίγηκε σε μία από τις πλημμύρες και το ελαφρά ανασηκωμένο κεφάλι του δείχνει την προσπάθειά του να βγει από τη λάσπη που το είχε σκεπάσει.
Αξίζει τον κόπο να σταθούμε και να θαυμάσουμε τα εκθέματα, να μάθουμε την ιστορία αυτής της αρχαίας οδού, που την περπάτησαν αιώνες πριν οι περισσότεροι Αθηναίοι.