Νικόλ Άννα Μανιάτη: Το τίμημα

Στις αρχές της δεκαετίας του ογδόντα σε μια γειτονιά του Περισσού, ο Αντώνης και η Μαργαρίτα, δύο δωδεκάχρονα παιδιά, απολαμβάνουν την ξεγνοιασιά της ηλικίας τους και τις χαρές της φιλίας που τα συνδέει. Μέχρι που όλα θα αλλάξουν σε μία στιγμή και αυτό που ο πάντα σοφός λαός λέει, ότι δηλαδή οι αμαρτίες των μεγαλύτερων παιδεύουν τους μικρότερους, θα σκορπίσει μέσα στον αέρα του μίσους τις ζωές δύο οικογενειών. 

Ο Στέφανος Κεδίκογλου, πατέρας της Μαργαρίτας, και ο Παναγιώτης Δρόσος, πατέρας του Αντώνη, προμηθεύουν είδη υγιεινής και πλακάκια τους εργολάβους οικοδομών. Μπορεί να κάνουν το ίδιο επάγγελμα, ο καθένας όμως κινείται με εντελώς διαφορετικά κριτήρια. Όσο τίμιος είναι ο Δρόσος, τόσο απατεώνας είναι ο Κεδίκογλου. Οι αντιεπαγγελματικές ενέργειες του τελευταίου θα γίνουν η αιτία της καταστροφής της οικογένειας Δρόσου. Και ο Στέφανος Κεδίκογλου, όχι μόνο τύψεις δεν θα δείξει, αλλά θα πείσει και τον εαυτό του και την κόρη του ότι ο ίδιος είναι το θύμα, με όσα ολέθρια αποτελέσματα αυτό συνεπάγεται. Γιατί όταν το μίσος ριζώσει σε πρόσφορο έδαφος και βρει τροφή, θεριεύει κι απλώνεται και γίνεται δέντρο γεμάτο αγκάθια, κι αλίμονο σε αυτόν που θα βρεθεί στον δρόμο του.

Η Νικόλ Άννα Μανιάτη χτίζει ένα ψυχογράφημα με πολύ γερά θεμέλια αποδεικνύοντας ακόμη μια φορά ότι, πέρα από την εξαιρετική συγγραφική της πένα, γνωρίζει σε βάθος την ανθρώπινη ψυχή. Οι ήρωές της είναι ζωντανοί και συνθέτουν το ανάγλυφο της καθημερινότητας μιας αναπτυσσόμενης Ελλάδας, την εποχή που η οικοδομή ανθούσε και οι ευκαιρίες να πιαστείς ήταν πιο «δίκαια» καταμερισμένες. 

Το μυθιστόρημα ξεκινάει από μια γειτονιά της εργατικής τάξης, με σελίδες πλημμυρισμένες από τη νοσταλγία μιας άλλης εποχής, με την κοινή αυλή, τα βραδάκια με το ούζο και το τάβλι, τα παιδικά παιχνίδια και τις αντίστοιχες σκανταλιές, τότε που μπορούσες να προστρέξεις σε στιγμή ανάγκης στον γείτονα. Μέσα όμως σε αυτή τη ζεστή και ανάλαφρη ατμόσφαιρα, εκεί που σκορπάνε το άρωμά τους τα λουλούδια, κάποιος δεν ησυχάζει. Μια ψυχοπαθητική προσωπικότητα, ένας άνθρωπος που πάσχει από ένα μόνιμο σύνδρομο καταδίωξης, αυτός είναι ο Στέφανος Κεδίκογλου. Δεν αρκείται στις μικρές ή μεγαλύτερες απατεωνιές, αλλά φτάνει να πείσει τον εαυτό του ότι οι άλλοι τον φθονούν, και είναι οι μοναδικοί υπαίτιοι του δικού του κατρακυλίσματος. Δίπλα του, η γυναίκα του, Ματίνα, αρχικά μια άτολμη νοικοκυρά, θα κάνει τη δική της επανάσταση, χτίζοντας αργά αλλά σταθερά ατσάλινα θεμέλια για να στηρίξει την οικογένειά της. Και η κόρη, η Μαργαρίτα; Από ξέγνοιαστο παιδί, θα γίνει θύτης, ζώντας σε μια εικοσαετή πλάνη. Και τότε θα προσπαθήσει να βρει την εξιλέωση. Το τίμημα όμως θα είναι πολύ βαρύ. 

Τα ανθρώπινα πάθη και λάθη των κεντρικών ηρώων με αιχμαλώτισαν, περισσότερο της οικογένειας Κεδίκογλου, που η άλλοτε δύναμη και άλλοτε αδυναμία της, είναι ο δείκτης της ανθρώπινης φύσης. Προσπάθησα να καταλάβω τις πράξεις τους και να κρίνω, όχι ως δικαστής, αλλά ως άνθρωπος. Εξάλλου ποιος μπορεί να ρίξει ευθύνη σε κάποιον, όταν δεν ξέρει πώς ο ίδιος θα αντιδρούσε αν βρισκόταν στη θέση του; Πολλοί μπορεί να μην έκαναν τις επιλογές της Μαργαρίτας, της Ματίνας, του Στέφανου. Ίσως είναι και θέμα του τι σημαίνει για τον καθένα δίκαιο και άδικο, δύναμη και μεγαλείο ψυχής. Και η Νικόλ Άννα Μανιάτη το αναδεικνύει αυτό το μεγαλείο μέχρι να φτάσει για τον καθένα η πολυπόθητη κάθαρση. Αγαπάω τη συγγραφέα και ως λογοτέχνη και ως άνθρωπο, γιατί επιλέγει πάντα να σκύψει πάνω από την ανθρώπινη ψυχή, χωρίς διάθεση διδαχής, με απόλυτη ειλικρίνεια και σοβαρότητα. Κι έτσι δημιουργεί μυθιστορήματα αληθινά, που σε καλούν να τα διαβάσεις ξανά και ξανά, γιατί είναι εικόνες της ίδιας της ζωής, και όχι έντεχνα σερβιρισμένη μυθοπλασία. Το καθετί που διαβάζεις γνωρίζεις ότι δεν είναι τυχαίο και δήθεν, αλλά αποτέλεσμα σκέψης και μόχθου πνευματικού. Δεν είναι μια ιστορία που την άλλη στιγμή θα ξεχάσεις, αλλά κάτι που θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα. 

Πολύτιμη εμπειρία ήταν η ανάγνωση του Τιμήματος και εύχομαι στη συγγραφέα να δημιουργεί πάντα και να μας χαρίζει τέτοια εξαιρετικά δείγματα γραφής, αλλά και ψυχικού μεγαλείου. 

Το μυθιστόρημα "Το τίμημα" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.