Διομήδειος Βοτανικός Κήπος: ένας επίγειος Παράδεισος

Ο μεγαλύτερος Βοτανικός Κήπος της Ελλάδας, αλλά και της Ανατολικής Μεσογείου, βρίσκεται στο Χαϊδάρι, επί της Ιεράς οδού 403. Ο Διομήδειος Βοτανικός Κήπος πρωτοάνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 1975 και χαρακτηρίζεται από το ότι στο καλλιεργημένο του τμήμα έχει δημιουργηθεί ένα τέτοιο οικοσύστημα, ώστε να συμβιώνουν αλλά και να αναπτύσσονται αυτοφυή δασικά και καλλιεργούμενα είδη. Το φυσικό του οικοσύστημα καλύπτεται ως επί το πλείστον από πεύκα. Στα βραχώδη σημεία του, ανάλογα με την εποχή του χρόνου, ο τόπος γεμίζει από καμπανούλες, κρινάκια και κυκλάμινα, ενώ στους θαμνότοπους και τους φρυγανότοπους ο επισκέπτης θα μυρίσει το θυμάρι και το θρούμπι δίπλα στις λαδανιές και τις ασφάκες. 

Από τα 1860 στρέμματα του Κήπου είναι καλλιεργημένα περίπου τα 200, φιλοξενώντας περισσότερα από 4000 είδη φυτών και διαιρεμένα σε οκτώ τμήματα:

Γιούκκα του Σκοτ, Αριζόνα

Γιούκκα η ραγώδης, Μεξικό

Βαουχινία, Περού

Ο Δενδρώνας εκτείνεται στα δεξιά της κεντρικής εισόδου και εδώ ο επισκέπτης θα συναντήσει θάμνους και δένδρα διαφόρων ηπείρων. Αποτελείται από έξι τομείς: Της Ωκεανίας, της Ευρώπης-Μεσογείου, της μη μεσογειακής Ασίας, της Νότιας Αφρικής, της Βόρειας και Κεντρικής Αμερικής, της Νότιας Αμερικής. Είναι σαν να περπατάς σε έναν εξωτικό κήπο και η εντύπωση γίνεται ακόμη πιο έντονη καθώς όλα αυτά βρίσκονται ανάμεσα σε πανύψηλα πεύκα, αφού η υλοτόμηση υπήρξε πολύ περιορισμένη όταν διαμορφωνόταν το καλλιεργημένο τμήμα του Κήπου. Εντυπωσιακότατη η ανθισμένη Βαουχινία από το Περού, ένας κρεμαστός κήπος στην κυριολεξία. Μα και το Δαφνίφυλλο το μακρόποδο, που το συναντάμε στην Ιαπωνία, την Κορέα και την Κίνα, την τεράστια σεκόΐα από την Καλιφόρνια και το Όρεγκον, τη νολίνα τη μακρόφυλλη από το Μεξικό, τη γιγάντια γιούκκα από την Κεντρική Αμερική, τον χαμαίρωπα τον χαμηλό από τη Δυτική Μεσόγειο, που παρότι "νάνος", τον είδα γεμάτο γυαλιστερούς καρπούς στο χρώμα του λαδιού. και φυσικά ο φοίνικας του Θεόφραστου, που ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Θεόφραστου, πατέρα της Βοτανικής, που αναφέρει πρώτος την ύπαρξη του φοίνικα στην Κρήτη.

Το τμήμα ιστορικών φυτών βρίσκεται αριστερά της κεντρικής εισόδου και φιλοξενεί φυτά που αναφέρονται στην ελληνική μυθολογία ή από αρχαίους συγγραφείς ή στα κείμενα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Στα φυτά υπάρχουν ενημερωτικές πινακίδες σχετικά με την ονομασία τους στην αρχαιότητα. 

Ο Ανθώνας βρίσκεται μετά το τμήμα ιστορικών φυτών. Το τμήμα αυτό περιλαμβάνει 15 παρτέρια και 25 λίμνες. Τα παρτέρια δίνουν μεγάλη χρωματική ποικιλία, και είναι τέτοια η διάταξή τους ώστε όλο τον χρόνο ο κήπος μοιάζει με παλέτα ζωγράφου. Υπέροχες οι τριανταφυλλιές, στη φωτογραφία οι αναρριχώμενες προς τη μεριά του δρόμου από την αριστερή μεριά της εισόδου. 

Το τμήμα οικονομικών φυτών, αμέσως μετά τον Ανθώνα, έχει φυτά που οι καρποί ή άλλα τμήματά τους τρώγονται ή χρησιμοποιούνται για άλλες ανάγκες του ανθρώπου (η ξυλεία τους ή οι ίνες τους) ή πάλι οι χημικές τους ουσίες χρησιμοποιούνται σε διάφορους βιομηχανικούς τομείς. Εδώ καλλιεργούνται και κτηνοτροφικά και αρωματικά φυτά.

Νελούμπο

κίτρινο νελούμπο

Εκείνο που με άφησε άφωνη (και δεν κάνω πλάκα) ήταν το νελούμπο, με άλλα λόγια ο ινδικός λωτός. Τα άνθη είναι εντυπωσιακά, τα φύλα τεράστια, οι καρποί τόσο δελεαστικοί, είναι κι αυτός ένας λόγος για τον οποίο καλλιεργείται για τα εδώδιμα σπέρματα και τα ριζώματά του. Το ίδιο ισχύει και για το κίτρινο νούφαρο, της δεξιάς φωτογραφίας. 

Το τμήμα των φαρμακευτικών φυτών, δίπλα σε αυτό των οικονομικών, το φαρμακείο της φύσης, όπως θα λέγαμε. Η φασκομηλιά, η λουΐζα, το χαμομήλι, το δενδρολίβανο, ο απήγανος, η λεβάντα είναι μερικά μόνο από τα πολλά. 

Το συστηματικό τμήμα, κοντά σε αυτό των φαρμακευτικών φυτών, παρέχει στον επισκέπτη τις γνώσεις σχετικά με την ταξινόμηση και την εξέλιξη των φυτικών ομάδων. 

Το θερμοκήπιο, όπου φιλοξενούνται φυτά που χρειάζονται υψηλές θερμοκρασίες και πολλή υγρασία, συνθήκες δηλαδή ανάλογες με των τροπικών δασών ή υψηλές θερμοκρασίες και χαμηλή υγρασία, βρίσκεται στην επάνω μεριά του Κήπου, πάνω από τον Ανθώνα.
Ο βραχόκηπος βρίσκεται πάνω και δεξιά από το τμήμα ιστορικών φυτών, φέρει τιμητικά το όνομα Μυρτώ Απέργη  και εδώ μπορούμε να δούμε κυρίως βολβώδη φυτά από διάφορες περιοχές της Ελλάδας.
Οι συλλογές φυτών του Κήπου εμπλουτίζονται συνεχώς με δύο τρόπους: με σπέρματα που το προσωπικό συλλέγει από διάφορα μέρη της Ελλάδας ή με ανταλλαγή ανάμεσα στους συνεργαζόμενους Βοτανικούς Κήπους άλλων χωρών.

Μια βόλτα στα πολλά μονοπάτια και παρτέρια είναι πάντα γεμάτη ευχάριστες εκπλήξεις. Η χελώνα της φωτογραφίας βόσκει αμέριμνη. Μία ώρα μετά, τη συνάντησα στην απέναντι μεριά. Και δεν ήταν η μόνη. Είδα αρκετές στο τρίωρο που πέρασα στον κήπο. Βρήκα κι ένα μανιτάρι σε κάποιο σκιερό μέρος του Δενδρώνα και δεν έχασα ευκαιρία να το βγάλω φωτογραφία.

Ο Διομήδειος Βοτανικός Κήπος είναι ένας επίγειος Παράδεισος μέσα στην Αττική, ένας χώρος όπου ο επισκέπτης μπορεί να περπατήσει, να ανασάνει, να κάτσει στα παγκάκια κάτω από τα πανύψηλα δέντρα, ίσως και δίπλα στον κότσυφα της φωτογραφίας και να νιώσει τη μαγεία της φύσης. Το μόνο που αυτή του ζητάει ως αντάλλαγμα σε όσα του προσφέρει τόσο απλόχερα είναι ο σεβασμός. Και σεβασμός βέβαια και στις επίμονες και επίπονες προσπάθειες όλων των ανθρώπων του Διομήδειου Κήπου να συντηρήσουν αυτόν τον τεράστιο χώρο. Οι φωτογραφίες είναι από δύο επισκέψεις μου, αρχές Μαΐου και μέσα Ιουλίου. Παρότι ο Απρίλιος και ο Μάιος είναι οι καλύτεροι μήνες για να μαγευτεί ο επισκέπτης  από το θαύμα της ανθοφορίας, το σίγουρο είναι ότι ο καθένας θα βρει κάτι σε οποιαδήποτε εποχή ή απλά μπορεί να κάτσει και να απολαύσει τη φύση σε κάποιο από τα πολλά τραπέζια πικ νικ ή τα παγκάκια, κάτω από τη σκιά των δέντρων. Πολύ καλό και εξυπηρετικό και το καφέ του Κήπου. Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι ότι αυτός ο τεράστιος χώρος είναι περιποιημένος και πολύ καθαρός. Στην πρώτη ευκαιρία, επισκεφτείτε τον (Όταν αναφέρω τον Διομήδειο Κήπο σε συζητήσεις με φίλους, κανένας δεν τον γνωρίζει, τουλάχιστον με το όνομά του. Βέβαια όλοι γνωρίζουν την περιοχή και το ότι είναι κάτι σαν πάρκο).