Άνν Πάτσετ: Μπελκάντο

Ένα πάρτυ συμφερόντων στην κατοικία του Αντιπροέδρου μιας χώρας της Λατινικής Αμερικής θα έχει τραγική κατάληξη. Όλοι οι καλεσμένοι βρίσκονται όμηροι μιας επαναστατικής ομάδας. Το ότι οι επαναστάτες είχαν σαν κύριο στόχο τους τον Πρόεδρο ο οποίος όμως δεν παρευρέθηκε στη γιορτή που διοργανώθηκε για τα γενέθλια ενός Γιαπωνέζου μεγαλοεπιχειρηματία και εν δυνάμει επενδυτή στην πολύπαθη χώρα, δημιουργεί μια σειρά προβλημάτων καθώς οι διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση δεν φαίνεται να προχωρούν. Οι επαναστάτες απελευθερώνουν τα τρία τέταρτα των ομήρων και κρατούν σαράντα άτομα, αυτά που φαίνονται πιο σημαντικά ως «δείκτες συναλλαγής». Ανάμεσά τους και η σοπράνο Ροξάν Κος, η γυναίκα που η φωνή της «εξημερώνει». Μέσα στους τέσσερις και μισό μήνες της ομηρίας, παρακολουθούμε την ιδιότυπη συμβίωση ανάμεσα σε διαφορετικά άτομα, τις εκμυστηρεύσεις, τις φιλίες, ακόμη και τον έρωτα που αναπτύσσεται. Μέχρι το τέλος, το τραγικό φινάλε.

Η Αν Πάτσετ στήριξε τον μύθο της σε ένα πραγματικό γεγονός, την ομηρία στην Ιαπωνική πρεσβεία στην Κούβα από τον Δεκέμβριο του 1996 έως τον Απρίλιο του 1997 επί προεδρίας Alberto Fujimori, φυσικά όμως οτιδήποτε μέσα στο μυθιστόρημα είναι προϊόν μυθοπλασίας. Και αν οι καταστάσεις που διαδραματίζονται μέσα στην τεράστια έπαυλη του Αντιπροέδρου μοιάζουν εξωπραγματικές, δίνοντάς την εντύπωση μιας χαλαρότητας, μιας νωχέλειας, ενός κλίματος διακοπών, αυτό δεν με ξένισε ως αναγνώστη, γιατί η συγγραφέας εστιάζει στα βιώματα των ηρώων της και ως εκ τούτου υπάρχει μια δεμένη αιτιώδης συνάφεια. Δεν επεδίωξε να κάνει πολιτική, να ασκήσει κριτική όσον αφορά το θέμα της ομηρίας ή της τρομοκρατίας γενικότερα, -κατά την άποψή μου- ο στόχος της ήταν η διάδραση μεταξύ ανόμοιων ανθρώπων κάτω από καταστάσεις πίεσης με σαφή αναφορά στο «σύνδρομο της Στοκχόλμης» όπου θύτης και θύμα βρίσκονται σε μια ιδιότυπη σχέση. Τα θύματα, με πρωταρχική ανάγκη την επιβίωση αποδέχονται τις συμπεριφορές των δραστών. Απομονωμένα από τον εξωτερικό κόσμο, δημιουργούν δεσμούς που η κοινή λογική θα απαξίωνε, μεγαλοποιώντας συνειδητά το «ενδιαφέρον» ή την «καλοσύνη» των τρομοκρατών, ζώντας σε μια εξωραϊσμένη πραγματικότητα. Όσον αφορά τους ήρωες-επαναστάτες της Πάτσετ σαφώς και πάλι από την αρχή της πλοκής, διαφαίνεται πως πρόκειται για ανθρώπους που δεν είναι στυγνοί δολοφόνοι, μπορεί κάποιος να τους αποκαλούσε «κατ’ ευφημισμόν» τρομοκράτες. Ο στρατηγός Μπενχαμίν, πρώην δάσκαλος, είναι ο πιο διαλλακτικός. Η ομάδα του, αμούστακα παιδιά οι περισσότεροι, κι ανάμεσά τους δυο κοπέλες. Εδώ θα διαφωνήσω με αυτά που έχουν ήδη λεχθεί όσον αφορά την αιτιολογία της γυναικείας παρουσίας μέσα στην ομάδα. Δεν πιστεύω πως στόχος της συγγραφέως ήταν να τις χρησιμοποιήσει ως θέλγητρα. Τα θέλω τους είναι ίδια με αυτά των εκπροσώπων του ανδρικού φύλλου. Στην ουσία όλο το μυθιστόρημα είναι μία μελέτη του πάνω στις αντιδράσεις και την αντιμετώπιση της ίδιας κατάστασης από διαφορετικά μεταξύ τους άτομα, και αυτό έχει να κάνει φυσικά με την υφιστάμενη ήδη κοινωνική και οικονομική τους θέση, την κουλτούρα τους, τα δυνατά και τρωτά του χαρακτήρα τους.

Εξαιρετικές εικόνες όπως αυτή του πολύτιμου βιβλίου με τους ζωγραφικούς πίνακες της γιαγιάς του Φιοντόροφ, οι πρώτες απόπειρες μαγειρέματος στην κουζίνα, η παρτίδα του σκακιού, το τραγούδι του Ισμαήλ, η ερωτική σκηνή ανάμεσα στην Κάρμεν και τον Τζεν στον κήπο.

Το «Μπελκάντο» είναι ένα μυθιστόρημα που διαπνέεται από αγάπη για τον άνθρωπο, μια άξια προσπάθεια ανάλυσης συμπεριφορών και κινήτρων. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ωκεανίδα».